Αναζητώντας ένα νέο παράδειγμα
Η μεγάλη οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας έχει αποτελέσει την αφορμή για να ανοίξει η συζήτηση σχετικά με τους στόχους, τις προτεραιότητες και τα εργαλεία της οικονομικής πολιτικής. Η πανδημία ενίσχυσε την ανάγκη για τη συζήτηση αυτή, αμφισβητώντας δόγματα και επερωτώντας μονοδρόμους.
Το project Οικονομική Δικαιοσύνη επιδιώκει, μεταξύ άλλων, να αναλύσει τις τάσεις της παγκόσμιας και ελληνικής οικονομίας, να ανιχνεύσει τις αντιλήψεις που διαμορφώνονται αναφορικά με την οικονομική πολιτική και να διαμορφώσει έναν χώρο διαλόγου για την εναλλακτική οικονομική σκέψη.
Το project ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2022. Επικοινωνία: oikonomiki-dikaiosyni@eteron.org
Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η παρουσία του Eteron στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Το Ινστιτούτο, το οποίο συμμετείχε για δεύτερη χρονιά στο Φόρουμ, πήρε μέρος σε τρεις εκδηλώσεις, με πρώτη εκείνη της Παρασκευής 28 Απριλίου, όπου ο László Andor, Ούγγρος οικονομολόγος και γενικός γραμματέας του Foundation for European Progressive Studies (FEPS) και η Azita Berar Awad, πρόεδρος του συμβουλίου του UNRISD του OHE (United Nations Research Institute for Social Development) συζήτησαν με τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη, διευθυντή του Eteron για τη σημασία της κοινωνικής συμπερίληψης και τους τρόπους ενίσχυσής της.
Ο László Andor, αναφερόμενος στους μηχανισμούς που θα μπορούσαν να προστατεύσουν τα νοικοκυριά και την αγοραστική τους δύναμη, επισήμανε ότι κάθε κρίση επιδρά με διαφορετικό τρόπο στην οικονομία, γι’ αυτό και απαιτούνται διαφορετικές απαντήσεις από την πολιτική που θα δίνουν την ευκαιρία να αυξήσουμε το δίχτυ κοινωνικής ασφάλισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση έφτιαξε τον πυλώνα των δικαιωμάτων το 2017, αλλά στην πανδημία θα έπρεπε να δώσει μια πιο ώριμη απάντηση. Ο ελάχιστος μισθός και η διαφάνεια στις πληρωμές θα βοηθούσαν ώστε να κλείσει η ψαλίδα» είπε ο γενικός γραμματέας του FEPS, συμπληρώνοντας πως στην πανδημία η εφαρμογή σε ευρωπαϊκό επίπεδο της μείωσης του χρόνου εργασίας για να μην γίνουν απολύσεις ήταν μία σημαντική κίνηση. «Η τρέχουσα κρίση είναι διαφορετική. Θα πρέπει να δώσουμε την ευκαιρία σε όλα τα κράτη μέλη να είναι ανθεκτικά και να έχουμε καλύτερο δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας» πρόσθεσε.
Η Azita Berar Awad υπογράμμισε ότι τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης δεν έχουν κατανεμηθεί δίκαια στην εργασία και παράλληλα εξήγησε πως από το 2008 υπήρξε συστημική αλλαγή στην κατάσταση των νέων στην αγορά εργασίας. «Παρατηρούμε πως η κρίση απασχόλησης των νέων δεν έχει να κάνει μόνο με την ανεργία, αλλά και με το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι δεν προσπαθούν καν να μπουν στην αγορά. Δεν ψάχνουν γιατί δεν θα βρουν. Θέλουν μια δουλειά που θα έχει νόημα για αυτούς. Δεν θέλουν να μπουν στην ανταγωνιστική πολωτική αγορά που έχουμε δημιουργήσει. Άρα περιμένουν για να βρουν μια καλύτερη ευκαιρία. Βλέπουμε λοιπόν, έλλειψη ποιοτικών θέσεων εργασίας για να ανταποκριθούμε» είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας πως η λύση δεν είναι να δημιουργηθούν πολιτικές που θα στοχεύουν μόνο στους νέους, αλλά να δημιουργηθούν ποιοτικές θέσεις εργασίας.
Η δεύτερη εκδήλωση, στην οποία συμμετείχε το Eteron στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, είχε ως θέμα «Πώς ψηφίζουμε; Ιδεολογίες, Αξίες, Τοποθετήσεις» και σε αυτήν συμμετείχαν ο πολιτικός αναλυτής και διευθυντής της aboutpeople Πέτρος Ιωαννίδης, ο καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου, Γεράσιμος Μοσχονάς, η διευθύντρια του Ινστιτούτου «Νίκος Πουλαντζάς», Δανάη Κολτσίδα, ο διευθυντής επιστημονικού συμβουλίου του Ινστιτούτου για τη Δημοκρατία «Κωνσταντίνος Καραμανλής», Πάνος Σταθόπουλος και ο project manager του Eteron, Γιάννης Αλμπάνης.
Στο επίκεντρο της συζήτησης ήταν η μεγάλης κλίμακας έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο και η aboutpeople, με τίτλο «Η Ακτινογραφία των Ψηφοφόρων». Εκ μέρους του Ινστιτούτου, ο Γ. Αλμπάνης επισήμανε πως «με την έρευνα μας, θέλουμε να συμβάλλουμε στην παραγωγή γνώσης. Να αντιμετωπιστούν στον δημόσιο διάλογο οι δημοσκοπήσεις ως εργαλεία γνώσης και όχι ως στοιχεία του πολιτικού παιχνιδιού […]. Η έρευνα μας αναδεικνύει αθέατες πλευρές της κοινωνίας και συχνά μας εκπλήσσει. Μας εκπλήσσει γιατί δείχνει πως συχνά οι πολίτες σκέφτονται διαφορετικά από το πολιτικό σύστημα, αλλά και από τα κόμματα που επιλέγουν».
Στη συνέχεια, ο Πέτρος Ιωαννίδης προχώρησε σε μια σύντομη παρουσίαση της έρευνας, εστιάζοντας στα κύρια συμπεράσματά της. Όπως επισήμανε το μεγάλο δείγμα της έρευνας, περισσότερα από 4.000 άτομα συμμετείχαν σε αυτή, μάς δίνει την ευκαιρία να παράξουμε κάτι σαν ακτινογραφία του εκλογικού σώματος. Σημείο στο οποίο στάθηκε και ο καθηγητής Γεράσιμος Μοσχονάς, υπογραμμίζοντας την ανάγκη κατανόησης των κομμάτων μέσα από τις/τους εκλογείς τους. «Η ταυτότητα ενός κόμματος δεν είναι μόνο η οργάνωση του, σημαντικό στοιχείο είναι και οι εκλογείς του. Σκοπός της έρευνας είναι να κάνει μια ακτινογραφία των εκλογικών σωμάτων των κομμάτων» είπε.
Στις αντιλήψεις των πολιτών που συμμετείχαν στην έρευνα αναφορικά με τον καπιταλισμό και τον ριζοσπαστισμό εστίασε στην τοποθέτηση της η Δανάη Κολτσίδα. Τόνισε ακόμη, τη σημασία που έχει η άποψη των ψηφοφόρων για την παρουσία των μεταναστών στη χώρα ανάλογα με το κόμμα που ψηφίζουν. Από την πλευρά του ο Πάνος Σταθόπουλος ανέφερε πως από την πολιτική ανάλυση της ελληνικής κοινωνίας προκύπτει ότι «ανέκαθεν είναι χωρισμένη σε τρεις ομάδες. Τους Ευρωπαϊστές και εκσυγχρονιστές, τους αντι-ελίτ και τους ενδιάμεσους που παρασύρονται είτε από τη μια είτε από την άλλη πλευρά. Από τότε που έχω προσεγγίσει αυτό ως εύρημα, το περνάω διαρκώς σε τσεκ αξιοπιστίας. Έχει περάσει και το τσεκ του μνημονίου και του δημοψηφίσματος και των υπολοίπων αναμετρήσεων».
Η τρίτη εκδήλωση στην οποία συμμετείχε το Eteron το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, είχε ως αντικείμενο τη στεγαστική κρίση («Στεγαστική Κρίση: Μπορούμε να τη διορθώσουμε;») και σε αυτήν συμμετείχαν ο senior editor στο diaNEOsis Ηλίας Νικολαΐδης, ο διευθυντής του Eteron Γαβριήλ Σακελλαρίδης, ο Νίκος Τριανταφυλλόπουλος, μέλος του Advisory Board του diaNEOsis, ο ομότιμος καθηγητής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Θωμάς Μαλούτας και η μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο LSE, Βασιλική Πουλά, ενώ τον συντονισμό της συζήτησης έκανε ο διευθυντής Περιεχομένου του diaNEOsis, Θοδωρής Γεωργακόπουλος.
Ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης σχολιάζοντας το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει την πιο ακριβή στέγαση στην Ευρώπη έκανε εκτενή αναφορά στα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο, στο πλαίσιο του project «Ενοίκια στα Ύψη». «Από τη έρευνα προκύπτει ότι το 47,8% δυσκολεύεται να πληρώσει το ενοίκιο, ενώ το 42,3% των ερωτηθέντων είδε αύξηση στο ενοίκιο και το 77% απάντησε πως αφού πληρώσει τα έξοδα του μήνα τα βγάζει ίσα-ίσα πέρα ή κάνει περικοπές» είπε ο διευθυντής του Eteron, σημειώνοντας πως οι μεταβολές που υπήρξαν τα τελευταία χρόνια στην αγορά ακινήτων στην Ελλάδα, όπως η εισροή ξένων επενδυτών, η άνοδος της βραχυχρόνιας μίσθωσης και η golden visa, συνέβαλαν καθοριστικά στη διαμόρφωση της σημερινής κατάστασης.