50 χρόνια Δημοκρατία – Εισαγωγικό

Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την πτώση της δικτατορίας και τη γένεση της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας. Η επέτειος δίνει την ευκαιρία για έναν νηφάλιο επιστημονικό και πολιτικό απολογισμό αυτού του μισού αιώνα. Τι συνέβη στη διάρκεια αυτών των πενήντα χρόνων; Τι σκεφτόμασταν τότε, όταν συνέβαιναν τα γεγονότα, και πώς τα προσεγγίζουμε σήμερα;  Ποιες οι ρήξεις και ποιες οι συνέχειες με το παρελθόν; Ποια στοιχεία παραμένουν σταθερά αυτά τα 50 χρόνια και τι έχει αλλάξει λιγότερο ή περισσότερο;

Ταυτόχρονα, η επέτειος μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για αναστοχασμό σχετικά με την κατακτήσεις, τις αδυναμίες και τις προοπτικές της δημοκρατίας στη χώρα μας. Παρά τις προσπάθειες δαιμονοποίησης της Μεταπολίτευσης, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε αυτήν την πεντηκονταετία η κοινωνία έζησε πιο ελεύθερη από οποιαδήποτε άλλη στιγμή από τη γένεση του ελληνικού κράτους. Από την άλλη πλευρά, είναι πλέον ευρύτατα διαδεδομένη η αίσθηση ότι η Ελληνική Δημοκρατία βρίσκεται σε μια διαρκή και πολυεπίπεδη κρίση καθώς αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις και απειλές. Είναι μια ανησυχητική εξέλιξη που δεν αφορά μόνο τους «εδικούς», αλλά όλους τους πολίτες.  

Ο μισός αιώνας που έχει περάσει από την πτώση της δικτατορίας σημαίνει ότι η Μεταπολίτευση αποτελεί πλέον παρελθόν. Μπορεί τα γεγονότα να σημάδεψαν όσους-ες τα έζησαν, ωστόσο για τις νεότερες γενιές είναι λίγο ή πολύ άγνωστα. Επομένως, τα πενηντάχρονα της δημοκρατίας είναι μια ευκαιρία για να ενταχθεί αυτή η ιστορική περίοδος στην ιστορική συνείδηση και μνήμη της ελληνικής κοινωνίας. Το project του Eteron «50 χρόνια Δημοκρατία» αφορά τόσο αυτούς-ες που έζησαν τα γεγονότα όσο και αυτούς-ες που θέλουν να μάθουν τι συνέβη. Στόχος του είναι να κατανοήσουμε τι συνέβη στο παρελθόν και να συζητήσουμε πώς θέλουμε να πορευθούμε στο μέλλον.

Το project του Eteron «50 χρόνια Δημοκρατία» θα κινηθεί σε τρεις άξονες:

α) τον απολογισμό και αναστοχασμό του παρελθόντος.

β) τη συλλογική μνήμη και την ιστορική συνείδηση.

γ) το παρόν και το μέλλον της δημοκρατίας στην Ελλάδα.

Τo project θα περιλάβει:

• Ημερίδα στις 9 Μαρτίου για τα 50χρονα της δημοκρατίας. 

Κατά τη διάρκεια της ημερίδας που θα γίνει στο χώρο του Eteron θα οργανωθούν ανοιχτές συζητήσεις για τα θέματα:   

1.  «Πενήντα χρόνια δημοκρατία: Ιστορία, συνέχειες και ρήξεις». Ομιλητές: Πολυμέρης Βόγλης, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Γιώργος Σωτηρέλης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο ΕΚΠΑ, Συντονισμός: Ελένη Κούκη, ιστορικός, διδάσκουσα στο ΕΑΠ. (12:00)
2. «1974:-2023: Η πορεία της ελληνικής οικονομίας». Ο διευθυντής της Οικονομικής Επιθεώρησης Αντώνης Παπαγιαννίδης απαντά στις ερωτήσεις του συντονιστή του Eteron Γιάννη Αλμπάνη. (13:30)
3. «1974 : Η ανάδυση ενός νέου πολιτικού τοπίου». Ομιλητές: Πάνος Σταθόπουλος, διευθυντής του επιστημονικού συμβουλίου του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, Παναγιώτης Κουστένης, διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών. Συντονισμός: Αγγελική Καραγεώργου, συντονίστρια project του Eteron. (16:00)
4. «Η κοινωνία και τα άτομα: τρόπος ζωής, αξίες, κουλτούρα». Ομιλητές: Αντώνης Λιάκος, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας στο ΕΚΠΑ, Ίρις Λυκουριώτη, αναπληρώτρια καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Συντονισμός: Παναγιώτης Μένεγος, δημοσιογράφος. (17:30)
5. «Οι αόρατες-οι της Δημοκρατίας». Ομιλήτριες: Έλενα-Όλγα Χρηστίδη, επιστημονικά συνυπεύθυνη Orlando LGBT+, Ιλιρίντα Μουσαράι,  συντονίστρια του Αρχείου Αλβανικής Μετανάστευσης των ΑΣΚΙ. Συντονισμός: Νατάσα Γιάμαλη, δημοσιογράφος. (19:00)

Παράλληλα, με τα τραπέζια θα οργανωθεί έκθεση βιβλίου Ιστορίας με τη συμμετοχή των ΑΣΚΙ και των εκδοτικών οίκων Αλεξάνδρεια, Θεμέλιο, Νήσος, Πόλις, Τόπος.

• 5 σεμινάρια για τα 50 χρόνια της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας

 Στη συνέχεια, από την Τρίτη 19 Μάρτη θα πραγματοποιηθούν 5 σεμινάρια στο χώρο του Eteron με τα εξής θέματα:

1. «Η πτώση της δικτατορίας και η γένεση της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας» με ομιλητή τον αναπληρωτή καθηγητή Ιστορίας στο ΕΚΠΑ Βαγγέλη Καραμανωλάκη (19/3).
2. «Το  νέο πολιτικό σύστημα που αναδύεται το 1974» με ομιλητή τον καθηγητή Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Νίκο Μαραντζίδη (26/3).
3. «Η Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία αντιμέτωπη με τους λογαριασμούς του παρελθόντος» με ομιλητή τον διευθυντή των ΑΣΚΙ Μάνο Αυγερίδη (2/4).
4. «Ελευθερία και ελευθερίες στη Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία: Οι κατακτήσεις και τα σκοτεινά σημεία» με ομιλήτρια την Κατερίνα Λαμπρινού ερευνήτρια στο Κέντρο Πολιτικών Ερευνών του Παντείου Πανεπιστημίου (9/4)
5. «Ευρώπη: Η «Μεγάλη Ιδέα» της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας;» με ομιλητή τον πολιτικό επιστήμονα Γιάννη Μπαλαμπανίδη (16/4). 

• Vidcast 50 χρόνια δημοκρατία

Παράλληλα με τα σεμινάρια, θα γυριστούν vidcast με αναλύσεις και μαρτυρίες για τη γένεση και την πορεία της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας

• Ποσοτική έρευνα: η δημοκρατία σήμερα

To project θα ολοκληρωθεί με πανελλαδική ποσοτική έρευνα σχετικά με τις αντιλήψεις των πολιτών για τη δημοκρατία σήμερα. Η έρευνα θα διενεργηθεί από την aboutpeople για λογαριασμό του Eteron. Τα αποτελέσματα της έρευνας θα παρουσιαστούν σε εκδήλωση την Τρίτη 14 Μαΐου. Μαζί με την παρουσίαση, στην εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί ανοιχτή συζήτηση για την κρίση και τις προοπτικές της δημοκρατίας.

Επιστημονικός συνεργάτης του project είναι ο καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Πολυμέρης Βόγλης, ενώ από τη μεριά του Eteron το συντονίζει ο Γιάννης Αλμπάνης.