Στέλιος Ψωμάς – Κλίμα και Εκλογές: Q&A
1. Ποιοι είναι οι πιο κρίσιμοι τομείς ώστε η Ελλάδα να κάνει τα βήματα που χρειάζεται την επόμενη τετραετία για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης;
Μέσω του αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που θα οριστικοποιηθεί εντός του 2023, θα προβλέπεται συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 80% ως το 2030, απεμπλοκή από τον λιγνίτη ως το 2028 και συμμετοχή του αερίου κατά 17% στο ενεργειακό μείγμα. Σίγουρα κάτι τέτοιο αποτελεί θετικό βήμα σε σχέση με το ισχύον ΕΣΕΚ που ψηφίστηκε το 2019.
Παρόλο που με ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης είναι εφικτή, κατά τη γνώμη μου, και η πλήρης κατάργηση των ορυκτών καυσίμων στην ηλεκτροπαραγωγή ως το 2030 (κάτι που συζητούν άλλες ευρωπαϊκές χώρες), υπάρχουν φωνές που υποσκάπτουν τους στόχους του νέου ΕΣΕΚ.
Δείτε, για παράδειγμα, τις πρόσφατες προβλέψεις του ΔΕΣΦΑ (Μάρτιος 2023) για τη συμβολή του ορυκτού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή το 2030. Υπολογίζουν (καλύτερα εύχονται) να είναι 24,1 δισεκατομμύρια κιλοβατώρες, διπλάσια δηλαδή απ’ ότι προβλέπει το νέο ΕΣΕΚ! Με τέτοιες βλέψεις και προβλέψεις, φυσικά δεν επιτυγχάνεται ο στόχος του ΕΣΕΚ να καλύπτουμε το 80% των αναγκών μας σε ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ ως το 2030.
Βέβαια, η ηλεκτροπαραγωγή δεν είναι ο μόνος τομέας ενδιαφέροντος. Οι μεταφορές και τα κτίρια είναι οι δύο τομείς που θα κριθεί εν τέλει η μάχη για την προστασία του κλίματος. Και αυτό γιατί οι αλλαγές στους τομείς αυτούς απαιτούν περισσότερο χρόνο και, ως γνωστόν, ο χρόνος είναι η κρίσιμη παράμετρος στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
2. Γιατί είναι τόσο σημαντικοί και πως αφορούν την καθημερινότητα των πολιτών;
Μέχρι πρότινος, ακόμη και οι μεγάλες τομές στον ενεργειακό τομέα αφορούσαν κυρίως λίγους και μεγάλους παίκτες. Αυτό αλλάζει από δω και μπρος. Στη μεν ηλεκτροπαραγωγή, η έννοια της αυτοκατανάλωσης γίνεται ολοένα και πιο βαρύνουσα, ενώ και η περαιτέρω ανάπτυξη Ενεργειακών Κοινοτήτων είναι τελικά στην ατζέντα όλων σχεδόν των πολιτικών δυνάμεων, παρά τις επί μέρους διαφορετικές προσεγγίσεις. Και βέβαια, τι άλλο παρά στοιχείο της καθημερινότητας είναι ο τρόπος που μετακινούμαστε αλλά και τα κτίρια που ζούμε και εργαζόμαστε; Με άλλα λόγια, τα ενεργειακά ζητήματα και η ενεργειακή μετάβαση είναι κάτι που μας αφορά πλέον όλους.
3. Με δεδομένο ότι η επόμενη βουλή θα έχει καίριο ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, με ποια κριτήρια το εκλογικό σώμα μπορεί να αξιολογήσει τα πολιτικά κόμματα;
Για τους πολίτες που νοιάζονται πραγματικά για την κλιματική απειλή, υπάρχουν κάποια βασικά ερωτήματα από τα οποία αναζητούν ξεκάθαρες απαντήσεις από τα κόμματα.
- Πόσο γρήγορα επιθυμούν την κατάργηση των ορυκτών καυσίμων στην ηλεκτροπαραγωγή;
- Ποιος είναι ο οδικός χάρτης που προτείνουν για απεμπλοκή από τον λιγνίτη και το ορυκτό αέριο;
- Τι μερίδιο θα έχει η αυτοκατανάλωση (ατομική και συλλογική) στο νέο ενεργειακό τοπίο που διαμορφώνεται;
- Τι προτίθενται να πράξουν για την επιτάχυνση της ηλεκτροκίνησης και κυρίως, ποιες είναι οι προτάσεις τους για την ουσιαστική αναβάθμιση των συλλογικών μεταφορών και του σιδηροδρόμου;
- Τι χρηματοοικονομικά εργαλεία και πολιτικές ενίσχυσης προτείνουν για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος της χώρας;
- Υποστηρίζουν ή όχι τις εξορύξεις για νέα κοιτάσματα υδρογονανθράκων;
Παρόλο που τα παραπάνω δεν εξαντλούν ένα κομματικό προεκλογικό πρόγραμμα, προσωπικά θα ήμουν ευχαριστημένος αν είχα κάποιες πειστικές απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.
4. Τελικά υπάρχει η αναγκαία πληροφορία για να μπορέσει να αποκωδικοποιήσει ο/η ψηφοφόρος τις θέσεις των κομμάτων για την κλιματική κρίση;
Όχι. Λίγες μέρες πριν από τις εκλογές δεν έχουμε ακόμη ξεκάθαρη εικόνα για το τι πρεσβεύουν ακριβώς τα κόμματα. Περισσότερο μαντεύουμε με βάση τη διαχρονική στάση τους στα ζητήματα αυτά. Όπως έδειξε όμως η πρόσφατη ενεργειακή κρίση, τα δεδομένα αλλάζουν ταχύτατα και η χάραξη στρατηγικών κατευθύνσεων για το ενεργειακό μέλλον της χώρας και της Ευρώπης είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα. Θα επιθυμούσα να γνωρίζω τις απόψεις των κομμάτων για τα θέματα αυτά με συγκεκριμένες προτάσεις μεταρρύθμισης και όχι με γενικόλογα και “πιασάρικα” σχόλια.
