Ο μύθος του Κέντρου που δίνει τις νίκες

Χρόνια τώρα στις αναλύσεις και στις εκτιμήσεις δημοσκόπων, επικοινωνιολόγων αλλά και πολιτικών αναλυτών κυριαρχεί η θέση πως το Κέντρο και οι κεντρώοι μετακινούμενοι είναι ό,τι δίνει  τη νίκη, άλλοτε στη Δεξιά και Κεντροδεξιά κι άλλοτε στην Αριστερά και την Κεντροαριστερά. Αυτό θα ήταν μύθος, αν δεν ήταν πολιτική σκοπιμότητα, η οποία στοχεύει στο να αφαιρέσει από το πολιτικό σκηνικό την πάλη των ιδεών για εναλλακτικές λύσεις. Το Κέντρο έγινε κεντρική πολιτική έννοια από τη στιγμή που πέρασαν οι ιδέες τού «δεν υπάρχει εναλλακτική» και τού «δεν ισχύει πιά η διάκριση Αριστερά- Δεξιά». Μάλλον πιο σωστά τ’ ότι «δεν ισχύει η διάκριση Αριστερά-Δεξιά», ήρθε για να νομιμοποιήσει το ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική». Για να επιτευχθεί στο χώρο της ηγεμονίας των ιδεών αυτή η ιδέα της μη εναλλακτικής, ήταν απαραίτητο να  υπάρχει μια δύναμη πέραν της Αριστεράς και της Δεξιάς, η οποία «δίνει τις νίκες». Αυτή βρέθηκε στο Κέντρο του πολιτικού γηπέδου, παρόλο που σ’ όλες τις έρευνες κεντρώο δηλώνει μόνο το 20% των πολιτών. Οι υπόλοιποι δηλώνουν δεξιοί-κεντροδεξιοί/ακροδεξιοί και αριστεροί-κεντροαριστεροί/ακροαριστεροί. 

Ποιο κόμμα όμως κέρδισε το Κέντρο στις τελευταίες ευρωεκλογές. Το πρώτο, η ΝΔ; Όχι, το τρίτο. Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Σύμφωνα με την Pulse, η Νέα Δημοκρατία υποχώρησε κατά 13 μονάδες στον κεντρώο χώρο, μία μείωση που ποσοστιαία ισούται με τη μείωση που είχε το κόμμα από το 41% του 2023. Το τρίτο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ κέρδισε το 30,9% των «κεντρώων». Κι όμως ήταν τρίτο με 12,8%. Γιατί; Γιατί δεν είχε μεγαλύτερη διείσδυση  στην Κεντροαριστερά και την Αριστερά. Το Κέντρο, από μόνο του, δεν είναι και τόσο μεγάλο, όπως θεωρείται, για να δίνει νίκες. Μεγάλο γίνεται από τη στιγμή που η Κεντροδεξιά μαζί με τους ψήφους της Δεξιάς κερδίζει και αυτούς του Κέντρου ή από τη στιγμή που η Κεντροαριστερά μαζί με τις ψήφους της Αριστεράς κερδίζει και αυτούς του Κέντρου.  Η μικρή άνοδος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ χρεώνεται στ’ ότι αν και κυριάρχησε στο Κέντρο, αύξησε τη δύναμή του μόνο από το 25% στο 28% στην Κεντροαριστερά, ενώ στους αριστερούς ψηφοφόρους έλαβε μόλις το 15,6%. Με αυτά τα δεδομένα δεν θα μπορούσε να πάει καλύτερα. Ούτε όμως ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πολυσυγκίνησε τους αριστερούς ψηφοφόρους. Ένα υποτίθεται «αριστερό» κόμμα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ψηφίστηκε από το 33,9% των αυτοπροσδιοριζόμενων ως αριστερών έναντι 41% στις προηγούμενες εκλογές. 

Βεβαίως η εικόνα που δόθηκε στους τηλεοπτικούς δέκτες ήταν άλλη. Στους πίνακες για την στην ακτινογραφία της ψήφου βλέπαμε μόνο την Κεντροδεξιά, το Κέντρο και την  Κεντροαριστερά. Η Αριστερά και η Δεξιά απουσίαζαν απ’ αυτή την καταγραφή. Με λεπτομέρειες  τώρα θα φορτώνουμε τους πίνακες; Τι μεγαλύτερη απόδειξη υπάρχει για την ιδεολογική χειραγώγηση, στην  οποία εδώ αναφέρομαι; 

Στην Έρευνα του Eteron με τίτλο “Η Ακτινογραφία των Ψηφοφόρων: Ιδεολογίες, Αξίες, Τοποθετήσεις”, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2023, το 36% των πολιτών δήλωναν πως το ιδεολογικό ρεύμα/παράταξη που «θα μπορούσε να διασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον για την Ελλάδα και τους πολίτες της» είναι η Κεντροαριστερά και το αντίστοιχο ποσοστό για την Κεντροδεξιά/Δεξιά περιοριζόταν στο 31%. Ενώ και ένα χρόνο αργότερα στην έρευνα του Μαΐου 2024 της διαΝΕΟσις το 20,5% των πολιτών δήλωνε πως κινείται στη σοσιαλδημοκρατία, ανεβασμένο κατά 6.4% σε σχέση με το 2022, το 19,3% στον φιλελευθερισμό και το 13,8 % στον σοσιαλισμό. Υπέρ του νεοφιλελευθερισμού τασσόταν το 8,7% και της οικολογίας το 6,7%. Τώρα πώς μετά απ’ όλα αυτά κυριαρχεί στη δημόσια σφαίρα η ιδέα πως τη νίκη την δίνει το «Κέντρο», μόνο οι πολιτικές σκοπιμότητες από τη μία και η απουσία ενδιαφέροντος για τις ιδέες στην Κεντροαριστερά και την Αριστερά από την άλλη εξηγούν. Αν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί με τα στοιχεία τόσο το χειρότερο και γι’ αυτή και γι’ αυτά.  

Και εδώ η στατιστική εξέρχεται από τη σκηνή για να εισέλθουν σ’ αυτήν οι ιδέες που επιτρέπουν να προχωρήσουμε στην ερμηνεία για το τι φταίει που το άθροισμα των δύο κομμάτων, όπου το ένα (ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ) επικαλείται την Αριστερά, ακόμη, και το άλλο (ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ), το οποίο επικαλείται τη σοσιαλδημοκρατία, δεν ξεπερνούν το ποσοστό της ΝΔ, αν και αυτή έχασε 13 μονάδες. Η ήττα της ΝΔ είναι συντριπτική, αλλά ακόμη και αυτή η συντριβή δεν είναι σε θέση ν’ αμφισβητήσει την πιθανή νέα εκλογική της πρωτιά στις επόμενες κοινοβουλευτικές εκλογές. Η κινδυνολογία για την άνοδο της Ακροδεξιάς, στοχεύει ακριβώς στη μελλοντική ενίσχυση της ΝΔ λόγω του φόβου απ’ αυτήν την άνοδο. Βεβαίως εδώ ελλοχεύει ο κίνδυνος αυτή να απωλέσει δυνάμεις στα κεντροδεξιά της. Σε Ελλάδα και Ευρώπη- εκτός Γαλλίας- η άνοδος της Ακροδεξιάς παρουσιάζεται ως κάτι το πρωτοφανές. Κι όμως στις ευρωεκλογές οι δυο ακροδεξιοί σχηματισμοί έλαβαν μόνο 16 έδρες παραπάνω και στην Ελλάδα 4.5% παραπάνω, 18,2% τώρα έναντι 13,73% το 2023. Άνοδος, αλλά δεν το λες και μεγάλη απειλή. Λάθος συναγερμός, εκτός αν στόχος είναι ο φόβος των ψηφοφόρων και δι’ αυτού στις επόμενες εθνικές εκλογές να ενισχυθούν οι συντηρητικές δυνάμεις, για να αποτρέψουν δήθεν την άνοδο της Ακροδεξιάς.   

Τι γίνεται όμως με τον δεύτερο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και το τρίτο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ; Μπορούν να αμφισβητήσουν την ηγεμονία του πρώτου; Με τα σημερινά δεδομένα όλα δείχνουν πως δεν μπορούν. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κινείται στις ράγες ενός τρένου με τραμπικό μηχανοδηγό, ο οποίος ναι μεν δεν εκφράζει ακροδεξιές θέσεις, αλλά χρησιμοποιεί την τραμπική επικοινωνία. Αυτός  ο μηχανοδηγός δεν ακούει τον σταθμάρχη, ούτε τηρεί τα φανάρια και δεν σταματά στις διαβάσεις. Αυτός δεν είναι σε θέση να μπει στη μάχη της κατάκτησης των χώρων της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς. «Το κόμμα είμαι εγώ» του κυρίου Κασσελάκη έχει ως  πρόγραμμά του το βιογραφικό του. Αυτή η πολιτική όμως έχει το ταβάνι ενός influencer ή ενός youtuber. Το 15%. Ο Τραμπ πάει παραπάνω, γιατί εκτός από τον εαυτό του πουλάει και ακροδεξιές θέσεις. Ο Κασσελάκης πουλάει μόνο το βιογραφικό του και όπως έδειξαν τα πράγματα το ταβάνι αυτής της πώλησης είναι το 15%. Από εδώ και πέρα θα υπάρχει το πιο κάτω, όχι το πιο πάνω. 

Όσο όμως και να φανεί παράξενο, ο μεγάλος ηττημένος αυτών των εκλογών είναι το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Μα το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ανέβηκε μια μονάδα έρχεται η αντίρρηση. Σωστά, αλλά ακριβώς αυτή η άνοδος, όταν οι δυο αντίπαλοί του από το 2019 έχουν χάσει  13 μονάδες η ΝΔ και 16 μονάδες ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ούτε 5 μονάδες άνοδο, αποδεικνύει πως αυτό ως ΠΑΣΟΚ, ποτέ πιά δεν θα ξαναγίνει κόμμα εξουσίας. Το ΠΑΣΟΚ είναι ο μεγάλος εχθρός του ΚΙΝΑΛ. Για πολλούς λόγους τους οποίους δεν είναι η θέση εδώ να αναπτύξω, το brand name ΠΑΣΟΚ αντέχει σ’ αυτούς που είναι άνω των 55, αλλά όσοι είναι κάτω απ’ αυτή την ηλικία ταυτίζουν αυτό το κόμμα με τη διαφθορά και το μνημόνιο. Κακώς, αλλά έτσι είναι. Στην ηλικία των 25-34 πήρε ένα μεγαλοπρεπέστατο 8% και στους 17-24 το μεγαλειώδες 11,7%. Αν σε αυτή τη δομική δυσκολία του brand name προσθέσουμε και την αδιαφορία του ηγέτη του Νίκου Ανδρουλάκη για την κίνηση των ιδεών, θα έχουμε το αποτέλεσμα μιας εξίσωσης που δείχνει το γιατί αυτό το κόμμα, όπως είναι σήμερα, και μόνο του, δεν πρόκειται να ξαναγίνει κόμμα εξουσίας. Κι όμως όπως προσπάθησα ν’ αναδείξω στην αρχή της ανάλυσής μου όσοι δηλώνουν σοσιαλδημοκράτες, σοσιαλιστές και αριστεροί και όχι κεντρώοι ή κεντροδεξιοί είναι πλειοψηφία στην κοινωνία. Το τι πρέπει να γίνει είναι θέμα άλλης συζήτησης.