Γιώργος Μπαντής: «Όταν ποδοσφαιριστές που είναι ινδάλματα μιλούν δημόσια για θέματα ψυχικής υγείας βοηθούν και όσους βρίσκονται σε ανάλογη θέση να το διαχειριστούν»

Γιώργος Μπαντής
Παλαίμαχος τερματοφύλακας, πρόεδρος του ΔΣ του Πανελλήνιου Συνδέσμου Αμειβομένων Ποδοσφαιριστών και Ποδοσφαιριστριών (ΠΣΑΠΠ). 

Δημήτρης Ραπίδης
Υπεύθυνος Χρηματοδοτικών Προγραμμάτων και Πολιτικός Ερευνητής ΕΤΕΡΟΝ

Είναι πολλά τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ο ΠΣΑΠΠ και ιδιαίτερα από τότε που αναλάβατε εσείς το 2019. Ξεκινώ με το πρώτο: Ρατσισμός και ποδόσφαιρο, με τον Ανδρέα Τετέι πρεσβευτή κατά του ρατσισμού. Ποια είναι η στρατηγική σας εδώ; Πως θέλετε να προσεγγίσετε το συγκεκριμένο ζήτημα;  

 Δυστυχώς ο ρατσισμός και οι κάθε είδους διακρίσεις είναι φαινόμενα που δεν πηγάζουν από το ποδόσφαιρο, αλλά διοχετεύονται στο ποδόσφαιρο. Κανένας δεν έγινε ρατσιστής στα γήπεδα, όμως υπάρχουν ορισμένοι που μέσω του αθλητισμού διασπείρουν τις καταδικαστέες απόψεις και αντιλήψεις τους. Εμείς δεν θέλουμε τους ρατσιστές στους αθλητικούς χώρους και αν απομονωθούν εκεί, τότε σταδιακά θα εκλείψουν και από την κοινωνία μας ευρύτερα. Μέσω της δύναμης και της αναγνωρισιμότητας που μας προσφέρει η ενασχόληση με το ποδόσφαιρο, προσπαθούμε να κάνουμε σε όλους κατανοητό πως ποδόσφαιρο και ρατσισμός είναι δύο ασύμβατες έννοιες. Πηγαίνουμε σε σχολεία, μιλάμε στα παιδιά που είναι το ‘αύριο’ και διαμορφώνουν τώρα τις αντιλήψεις τους, ενώ το κυριότερο όλων είναι πως με τις πράξεις μας εντός και εκτός αγωνιστικών χώρων θέλουμε να στείλουμε το ‘μήνυμα’ πως δεν μας χωρίζει τίποτα. Το πρόβλημα είναι βαθύτερο, απορρέει από την κοινωνία μας και διοχετεύεται στους αθλητικούς χώρους. Αν οι νέοι μας δεν πέσουν στην παγίδα που στήνουν ορισμένοι, οι οποίοι τους μεταφέρουν αντίστοιχες αντιλήψεις, τότε το μέλλον θα είναι πολύ καλύτερο. Ο ρατσισμός είναι ένα απόστημα που πρέπει να σπάσει.

 Πολλοί αθλητές αρχίζουν να μιλούν ανοιχτά για ζητήματα που εμπίπτουν στο πεδίο της ψυχικής υγείας. Για τη μεγάλη πίεση που δέχονται και νιώθουν. Ένα από τα παραδείγματα είναι και ο Τάσος Μπακασέτας, ο αρχηγός της εθνικής μας ομάδας ποδοσφαίρου. Ποια είναι η θέση του ΠΣΑΠΠ σε αυτό το κρίσιμο θέμα; Πως πλαισιώνει και στηρίζει τους αθλητές;

 Μέχρι και πρότινος ήταν ταμπού να μιλήσει κάποιος δημόσια για αντίστοιχα θέματα. Η έννοια της ψυχικής υγείας δεν υπήρχε με τη μορφή τουλάχιστον που τη γνωρίζουμε σήμερα και κακά τα ψέματα, ας είμαστε ρεαλιστές, πολύς κόσμος μόλις και εάν μάθαινε πως ο διπλανός του επισκέπτεται ψυχολόγο, αυτόματα θα του φαινόταν… κάπως, να το πω κομψά, υπήρχε δηλαδή μια έλλειψη ενσυναίσθησης. Πλέον, όμως, οι εποχές άλλαξαν και χαιρόμαστε ως ποδοσφαιριστές που βοηθάμε σε αυτό. Οταν ο Τάσος και πολλοί άλλοι ποδοσφαιριστές που είναι ινδάλματα και καταξιωμένοι στον χώρο μας μιλούν δημόσια για τέτοια ζητήματα, βοηθούν και όσους βρίσκονται σε ανάλογη θέση ώστε και να το διαχειριστούν αλλά και να εκφραστούν χωρίς τον φόβο πως θα τους κριτικάρουν. Ο ΠΣΑΠΠ όχι μόνο είναι υπέρ του να δημοσιοποιούνται ανάλογες καταστάσεις, καθώς έτσι θα εξαλειφθεί η όποια σχετική προκατάληψη, αλλά και στέκεται στο πλευρό των συναδέλφων. Εχουμε δημιουργήσει αντίστοιχη υπηρεσία που προσφέρεται δωρεάν στα μέλη μας και όποιος ποδοσφαιριστής ή ποδοσφαιρίστρια το επιθυμεί, έχει τη δυνατότητα να αποταθεί σε εκείνη.  

Το ποδόσφαιρο είναι πλέον μια βαριά βιομηχανία και οι ποδοσφαιριστές, ειδικά των μεγάλων ομάδων, αγωνίζονται σε πολλές δεκάδες αγώνες κάθε σεζόν. Υπάρχει τρόπος να αλλάξει αυτό και να μπουν κανόνες που προστατεύουν τους αθλητές ως εργαζόμενους;

 Εδώ και πολλά χρόνια υπάρχουν συνεχείς και πολλές συζητήσεις γύρω από το συγκεκριμένο θέμα, μέσω του οποίου προκύπτουν πολλές παράμετροι. Οι διοργανώσεις συνεχώς αυξάνουν τους αγώνες τους, καθώς το βασικό έσοδο για τις ομάδες σε όλα τα επίπεδα είναι τα τηλεοπτικά δικαιώματα, άρα όσο περισσότερο ‘προϊόν’ πουλάς, δηλαδή αγώνες, τόσο αυξάνονται τα χρήματα που λαμβάνεις. Πολλές φορές δεν είναι μόνο η διάρκεια της σεζόν που είναι μεγάλη, αλλά προκύπτει ζήτημα και με τις συνεχείς και κοντινές μεταξύ τους αναμετρήσεις, κάθε 3-4 ημέρες. Βλέπετε, δεν είναι μόνο η 1,5 με 2 ώρες που διαρκεί ένα ποδοσφαιρικό ματς, αλλά και οι μετακινήσεις που πολλές φορές είναι χρονοβόρες και άκρως επιβαρυντικές. Ολα τα παραπάνω αυξάνουν τις πιθανότητες τραυματισμών, ενώ πολλές φορές δεν προλαβαίνουμε να αποθεραπευτούμε όπως πρέπει. Ακόμη δεν υπάρχει κάτι το χειροπιαστό, αφού γίνονται σχετικές διαβουλεύσεις με τις ομοσπονδίες. Ωστόσο ως ποδοσφαιριστές πιέζουμε, μέσω της FIFPRO που είναι ο παγκόσμιος σύνδεσμός μας, να υπάρξουν αλλαγές.

 Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην Super League 2; Ποιες είναι οι συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι αθλητές;

Το καλοκαίρι του 2023 δημιουργήσαμε ένα ντοκιμαντέρ τριών επεισοδίων για την κατηγορία με τον χαρακτηριστικό τίτλο «ΧΑΟΣ», με σκοπό να αναδείξουμε όλα τα κακώς κείμενα στην κατηγορία. Τότε, δεν ξέραμε καν πότε θα ξεκινήσει το πρωτάθλημα, ξέχωρα από τα σοβαρότατα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι ποδοσφαιριστές που αγωνίζονταν σε αυτό. Η κατάσταση ήταν δραματική. Ως ΠΣΑΠΠ δεν θέλουμε να είμαστε ισοπεδωτικοί και αναγνωρίζουμε πως εσχάτως η κατάσταση έχει βελτιωθεί, σε όλα τα επίπεδα. Κυρίως το οργανωτικό. Ωστόσο παραμένουν συγκεκριμένα προβλήματα, καθώς κάθε χρόνο υπάρχουν ομάδες που αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές υποχρεώσεις που οι ίδιες αναλαμβάνουν, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα συνάδελφοί μας να χάνουν δεδουλευμένα τους και να αντιμετωπίζουν βιοποριστικό πρόβλημα. Το φαινόμενο έχει μετριαστεί, αλλά δεν έχει εξαλειφθεί. Αυτό είναι ένα βήμα μπροστά. Υπάρχουν όμως πολλά ακόμη για να γίνουν. Για παράδειγμα αρκετά γήπεδα κρύβουν παγίδες για τη σωματική μας ακεραιότητα. Ναι, δεν επικρατεί πλέον ανάλογη χαοτική κατάσταση, ωστόσο σε πολλά ζητήματα η Super League 2 υπολείπεται της Super League 1 και το μεγάλο πρόβλημα έγκεινται στο οικονομικό σκέλος. Η συντριπτική πλειοψηφία των νομικών υποθέσεων που αναλαμβάνει η νομική υπηρεσία του ΠΣΑΠΠ αφορά ποδοσφαιριστές που παίζουν στη Super League 2.

Βλέπουμε μεγάλα «ταλέντα» που έχουν βγει από τις ακαδημίες κάποιων ομάδων, αλλά πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, οι περισσότεροι δεν στελεχώνουν τις ομάδες ανδρών. Γιατί συμβαίνει αυτό; 

Μου αρέσει να είμαι αισιόδοξος και πιστεύω ακράδαντα πως η εικόνα της Εθνικής μας ομάδας, όπου όλα αυτά τα νέα παιδιά -μαζί με τον Ιβάν Γιοβάνοβιτς- μας κάνουν περήφανους, θα αντιστρέψει το κλίμα που είχε δημιουργηθεί παλαιότερα όπου, να το πω κάπως διακριτικά, ο Ελληνας ποδοσφαιριστής ήταν… παραμελημένος και τον αντιμετώπιζαν με καχυποψία. Παράλληλα, ήταν και είναι ακόμα σε μερικές περιπτώσεις ο ‘εύκολος στόχος’. Το 2004 πήραμε το EURO, όλες οι μεγάλες εκτός συνόρων επιτυχίες των ομάδων είχαν ‘πρωταγωνιστή’ τον Έλληνα ποδοσφαιριστή, αλλά μέχρι πρότινος και για μεγάλο χρονικό διάστημα βρέθηκε στο περιθώριο. Πλέον όμως όλοι αντιλαμβάνονται ξανά το ταλέντο και την αξία του. Πολλοί συμπατριώτες μας διαπρέπουν σε μεγάλα clubs του εξωτερικού και η Εθνική μας αποτελεί εκ νέου σημείο αναφοράς. Ο Έλληνας ποδοσφαιριστής έχει ταλέντο και είμαι πεπεισμένος πως οι παλιές αντιλήψεις θα εξαλειφθούν. Έτσι θέλω να βλέπω το ποτήρι. Μισογεμάτο που συνεχώς γεμίζει ακόμα περισσότερο. Πραγματικά, τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο αναγνωρίζεται η αξία του Έλληνα ποδοσφαιριστή, ενώ θα βοηθούσε και εάν υιοθετούσαμε ένα μέτρο που θα αφορά την κατοχύρωση ενός ελάχιστου αριθμού γηγενών παικτών που θα παίζουν σε κάθε επαγγελματική ομάδα. Ο κανόνας ήταν τα ταλέντα μας ή να χάνονται ή να πηγαίνουν στο εξωτερικό, πλέον θεωρώ πως όλο και περισσότερα θα στελεχώνουν τις εδώ ομάδες.

Στο πρόσφατο report μας στο ινστιτούτο ETERON για το ποδόσφαιρο γυναικών, το 58.4% των γυναικών φιλάθλων εκτιμά ότι τα γήπεδα, ως εγκαταστάσεις, δεν είναι φιλικά σχεδιασμένα προς τις ίδιες. Ποια είναι η γνώμη σας σε αυτό το θέμα;

Αντιλαμβάνομαι τι εννοούν. Για παράδειγμα σε πολλά δεν υπάρχουν κατάλληλα διαμορφωμένες τουαλέτες και ευρύτερα στερούνται υποδομών και εγκαταστάσεων. Στο εξωτερικό το γήπεδο δεν είναι απλά ένας χώρος που πας, βλέπεις για 1,5-2 ώρες ένα παιχνίδι και φεύγεις. Αποτελεί σημείο αναφοράς, που περνάς εκεί μεγάλο κομμάτι της ημέρας σου. Δυστυχώς στην Ελλάδα υπάρχει έλλειψη σύγχρονων εγκαταστάσεων ευρύτερα.

Γιατί οι ποδοσφαιρικές ομάδες γυναικών δεν αγωνίζονται στα επίσημα παιχνίδια στο ίδιο γήπεδο με τις ομάδες ανδρών;

 Είναι συνέχεια αυτών που σας είπα παραπάνω. Υπάρχουν λίγα γήπεδα και έτσι προκύπτουν περιορισμένοι χώροι. Την ίδια στιγμή αυτό συμβαίνει και επειδή το ποδόσφαιρο γυναικών δεν έχει ακόμη γίνει ‘συνήθεια’ στην αντίληψή μας. Ομως με την πάροδο του χρόνου θεωρώ πως θα υπάρξει πλήρης εξομοίωση, σε όλους τους τομείς.

Ποια θα λέγατε ότι είναι τα τρία μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα το ελληνικό ποδόσφαιρο και ποιες οι τρεις πιο σημαντικές προοπτικές που ανοίγονται μπροστά;

Δύσκολη ερώτηση. Με τυχαία σειρά στο πρώτο της σκέλος, όχι ιεραρχική, θα έλεγα 1) τοξικότητα και νοοτροπία γενικότερα, 2) οικονομικά προβλήματα στις πλην Super League 1 κατηγορίες και 3) έλλειψη υπομονής και πίεση για άμεσα αποτελέσματα. Στο δεύτερο και με ανάλογη σειρά θα έλεγα 1) η νυν φουρνιά της Εθνική μας ομάδας που είναι σε θέση να αλλάξει τα δεδομένα για τον Έλληνα ποδοσφαιριστή, 2) το ότι πλέον καταρρίπτεται στο στερεότυπο ότι οι παίκτες απλά κλωτσάνε μία μπάλα και πολλάκις παίρνουν θέση για καίρια θέματα της κοινωνίας μας και 3) τα ανταγωνιστικά πρωταθλήματα που αυξάνουν το ενδιαφέρον.