Ποιος θα ηγηθεί της «Χρυσής Αυγής με τις γραβάτες»;

Στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου ο ακροδεξιός χώρος πέτυχε την υψηλότερη επίδοσή του στον μισό αιώνα της Μεταπολίτευσης, με συνολικό ποσοστό 12,82% και τρία κόμματα να περνούν το κατώφλι του Κοινοβουλίου.

Η μεγάλη έρευνα «Ακτινογραφία της Ακροδεξιάς» που διεξήγαγε τον Οκτώβριο η aboutpeople για λογαριασμό του Eteron – Ινστιτούτο για την Ερευνα και την Κοινωνική Αλλαγή πιστοποίησε εκ νέου το βάθος και την εμβέλεια της ελληνικής Ακροδεξιάς. Η «Ακτινογραφία της Ακροδεξιάς» αποτελείται από μια πανελλαδική ποσοτική έρευνα σε 3.058 άτομα, καθώς και από μια ποιοτική έρευνα (focusgroup) σε ψηφοφόρους των τριών κομμάτων.

Συνοπτικά, τα συμπεράσματά της είναι τα εξής:

1.  Η Ακροδεξιά αποτελεί έναν ισχυρό χώρο, του οποίου η εμβέλεια είναι ευρύτερη από τα εκλογικά ποσοστά του Ιουνίου. Η έρευνα κατέγραψε έναν σκληρό πυρήνα ακροδεξιών αντιλήψεων της τάξης του 10% κι έναν δεύτερο κύκλο επιρροής που φτάνει το 20%. Στο μεταναστευτικό η απήχηση σκληρών ακροδεξιών/ρατσιστικών απόψεων υπερβαίνει το 20%.
2. Ο ακροδεξιός χώρος συμμερίζεται λίγο-πολύ κοινές αντιλήψεις. Κατά ένα σημαντικό μέρος αυτές αποτελούν συνέχεια της ακροδεξιάς παράδοσης: εξιδανίκευση του ένδοξου παρελθόντος του έθνους, φιλοδικτατορικές τάσεις, εχθρότητα απέναντι στους μετανάστες, απόρριψη των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Κατά ένα άλλο μέρος όμως, οι αντιλήψεις των ακροδεξιών ψηφοφόρων διαφοροποιούνται σε σχέση με το παρελθόν, αφού εκφράζουν σοβαρή δυσπιστία για τη Δύση.
3. Στις αντιλήψεις για την Ε.Ε., την πολιτική της Δύσης και την παγκοσμιοποίηση σημειώνονται οι πιο σοβαρές διαφορές μεταξύ Ακροδεξιάς και Ν.Δ. Από την άλλη, συγκλίσεις καταγράφονται στο μεταναστευτικό και στην εξωτερική πολιτική. Πάντως, η γενική εντύπωση που αποκομίζει κάποιος από την έρευνα είναι ότι πρόκειται πλέον για σαφώς διακριτούς χώρους. Η «γαλάζια πολυκατοικία» δεν υπάρχει σήμερα.
4. Αν και έχουν παρόμοιες απόψεις, δεν υφίσταται αίσθηση κοινότητας μεταξύ των ψηφοφόρων των τριών ακροδεξιών κομμάτων. Δηλαδή, οι ψηφοφόροι του κάθε κόμματος δεν εκφράζουν ιδιαίτερη συμπάθεια για τα άλλα δύο. Εχουμε να κάνουμε με έναν χώρο στον οποίο παρατηρούνται ταυτόχρονα ιδεολογικές συγκλίσεις και οργανωτικός κατακερματισμός.
5. Η καταδίκη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης επέφερε την απαξίωσή της ακόμα και στο κοινό της Ακροδεξιάς. Ωστόσο, ένα 19,5% υποστηρίζει ότι θα ήταν κοινωνικά χρήσιμη η Χρυσή Αυγή αν δεν πραγματοποιούσε εγκληματικές ενέργειες. Οσο λοιπόν πρέπει να επισημαίνουμε τη σημασία που έχει η δικαστική απόφαση για την απαξίωση του ναζιστικού μορφώματος, άλλο τόσο πρέπει να κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου για την απήχηση που εξακολουθεί να έχει η ιδεολογία του μίσους.

Εν όψει των ευρωεκλογών

Η έρευνα του Eteron επιβεβαιώνει ότι η εκλογική επιτυχία της Ακροδεξιάς δεν ήταν συγκυριακή. Δείχνει επίσης ότι ο ακροδεξιός χώρος έχει τη δυνατότητα να καταγράψει μεγαλύτερο ποσοστό στις ευρωεκλογές, ειδικά αν είναι διευρυμένο το τμήμα των συντηρητικών ψηφοφόρων που θα θελήσουν να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους για την κυβέρνηση.

Ωστόσο, τα υφιστάμενα ακροδεξιά κόμματα με τους σημερινούς ηγέτες τους δεν μπορούν να ενοποιήσουν τον χώρο. Για να προκληθεί μια μείζων αλλαγή στην άκρα Δεξιά, χρειάζεται κάποιο καινούργιο πρόσωπο να ηγηθεί μιας «Χρυσής Αυγής με γραβάτες», δηλαδή ενός ακροδεξιού, αντιδημοκρατικού και ρατσιστικού κόμματος, το οποίο όμως δεν θα εκτίθεται με ενέργειες που μπορούν να το φέρουν αντιμέτωπο με τη Δικαιοσύνη. Για ένα τέτοιο κόμμα υπάρχει κοινό και είναι μεγάλο.