Αποτελέσματα έρευνας για το Ινστιτούτο Eteron και το King’s College London
H έρευνα σχετικά με τις αντιλήψεις για τις έμφυλες σχέσεις διενεργήθηκε από την aboutpeople για λογαριασμό του Ινστιτούτου Eteron και του King’s College London. Συμμετείχαν 2.074 ατόμα και πραγματοποιήθηκε από τις 4 έως τις 6 Ιουνίου 2024. Στο ερωτηματολόγιο υπάρχουν αρκετές κοινές ερωτήσεις με αντίστοιχη έρευνα του King’s College στη Μεγάλη Βρετανία, κάτι που δίνει την ευκαιρία στην ερευνητική ομάδα να προχωρήσει σε σύγκριση των δύο κοινωνιών για τα συγκεκριμένα θέματα. Οι απαντήσεις ανά φύλο, ηλικία, κατοικία και μόρφωση, χρήζουν και αυτές περαιτέρω διεξοδικής ανάλυσης και θα παρουσιαστούν σε ειδικά κείμενα των ερευνητών.
Α. Οι έμφυλοι ρόλοι
Σέ έναν πρώτο κύκλο 16 ερωτήσεων επιχειρήσαμε να καταγράψουμε τις αντιλήψεις για τους έμφυλους ρόλους.
To 79,5% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να δεχτούν σεξουαλική παρενόχληση από άγνωστο έναντι του 19,5% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, η εικόνα είναι μεικτή.
To 38,5% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να φροντίζουν τα μέλη της οικογένειας έναντι του 56,5% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ το 4,6% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, οι νεότεροι θεωρούν πιο πιθανό να φροντίζουν οι γυναίκες την οικογένεια.
To 58.4% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού έναντι του 44,7% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ μόλις το 0,1% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, η εικόνα είναι μεικτή.
To 66.34% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να ζήσουν περισσότερο έναντι του 26,8% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ μόλις το 1,3% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο μεγαλύτερη η ηλικία τόσο ισχυρότερη η εκτίμηση ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να ζήσουν περισσότερο.
To 5,4% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να πάνε στο πανεπιστήμιο έναντι του 88,9% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ το 5% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, τα αποτελέσματα δεν παρουσιάζουν αξιοσημείωτες διαφορές.
To 9,1% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να έχουν καλή διάθεση έναντι του 73,3% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ το 13,5% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, τα αποτελέσματα δεν παρουσιάζουν αξιοσημείωτες διαφορές.
To 10,6% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να έχουν παραπανίσια κιλά έναντι του 72,3% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ το 14,4% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο μεγαλύτερη η ηλικία τόσο ισχυρότερη η εκτίμηση ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να έχουν παραπανίσια κιλά.
To 9,4% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να αρρωσταίνουν πιο εύκολα έναντι του 65,7% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ το 21% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, η εικόνα είναι μεικτή.
To 79,4% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να δεχτούν σωματική κακοποίηση έναντι του 18,9% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ μόλις το 1% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο μεγαλύτερη η ηλικία τόσο ισχυρότερη η εκτίμηση ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να δεχτούν σωματική κακοποίηση.
To 18,7% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να αισθάνονται μοναξιά έναντι του 67,5% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ το 12,3% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο μεγαλύτερη η ηλικία τόσο ισχυρότερη η εκτίμηση ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αισθάνονται μοναξιά.
Μόλις το 0,6% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να είναι επιχειρηματίες έναντι του 52,5% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ το 46,4% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο μικρότερη η ηλικία τόσο ισχυρότερη η εκτίμηση ότι οι άντρες είναι πιο πιθανό να είναι επιχειρηματίες.
Μόλις το 1,7% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να δουλεύουν με πλήρη απασχόληση έναντι του 69,6% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ το 27,5% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, σημαντική διαφοροποίηση καταγράφεται μόνο στους 65+ που δίνουν αυξημένο ποσοστό στην απάντηση ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες.
To 66,7% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να δεχτούν μηνύματα ερωτικού περιεχομένου από άγνωστο έναντι του 31,2% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ μόλις το 0,6% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο μικρότερη ηλικία τόσο ισχυρότερη η εκτίμηση ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να δεχτούν ερωτικά μηνύματα από άγνωστο.
Μόλις το 1% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να είναι διευθυντικά στελέχη έναντι του 42,4% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ το 56% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, η εικόνα είναι μεικτή.
Μόλις το 0,8% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να έχουν μεγάλο εισόδημα έναντι του 47,7% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ το 49% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, η εικόνα είναι μεικτή.
Μόλις το 0,4% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να μπουν φυλακή έναντι του 36,2% που θεωρεί ότι είναι το ίδιο πιθανό και για τα δύο φύλα, ενώ το 59,2% εκτιμά ότι αυτό ισχύει πιο πολύ για τους άντρες. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, η εικόνα είναι μεικτή.
Γενικές παρατηρήσεις
Η έρευνα καταγράφει τόσο τα θετικά βήματα που έχουν γίνει σε ό,τι αφορά την ισότητα όσο και τα προβλήματα που επιμένουν. Σε ό,τι αφορά τις στερεοτυπικές μειωτικές αντιλήψεις για τον «γυναικείο χαρακτήρα», αυτές φαίνονται να ξεπερνιούνται. Καταγράφεται επίσης η γενική αντίληψη ότι οι γυναίκες συμμετέχουν σχεδόν ισότιμα στην εκπαίδευση. Ωστόσο, οι ερωτηθέντες αντιλαμβάνονται τις μεγάλες ανισότητες στην εργασία καθώς και το πόσο απειλητική είναι η βία κατά των γυναικών.
Β) Όροι
Σε έναν δεύτερο κύκλο ερωτήσεων εξετάσαμε αν γνωρίζουν οι πολίτες τους όρους που περιγράφουν τις έμφυλες ανισότητες.
Tο 66% των ερωτηθέντων γνωρίζει τι σημαίνει ο όρος τοξική αρρενωπότητα έναντι του 11,1% που τον έχει ακούσει αλλά δεν ξέρει τις σημαίνει, ενώ το 20,8% δεν τον έχει ξανακούσει. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο μικρότερη η ηλικία τόσο περισσότεροι ξέρουν τι σημαίνει ο όρος.
Tο 66% των ερωτηθέντων γνωρίζει τι σημαίνει ο όρος πατριαρχική κοινωνία έναντι του 11,1% που τον έχει ακούσει αλλά δεν ξέρει τις σημαίνει, ενώ το 20,8% δεν τον έχει ξανακούσει. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο μικρότερη η ηλικία τόσο περισσότεροι ξέρουν τι σημαίνει ο όρος.
Tο 98% των ερωτηθέντων γνωρίζει τι σημαίνει ο όρος φεμινισμός έναντι του 1,6% που τον έχει ακούσει αλλά δεν ξέρει τις σημαίνει. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις δεν καταγράφονται σημαντικές διακυμάνσεις.
Tο 23.3% των ερωτηθέντων γνωρίζει τι σημαίνει ο όρος woke κουλτούρα έναντι του 30,4% που τον έχει ακούσει αλλά δεν ξέρει τις σημαίνει, ενώ το 40,9% δεν τον έχει ξανακούσει. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο μικρότερη ηλικία τόσο περισσότεροι ξέρουν τι σημαίνει ο όρος.
Γενικές Παρατηρήσεις
Σε γενικές γραμμές το κοινό γνωρίζει και κατανοεί τους όρους για τις έμφυλες ανισότητες. Οι νεότεροι εμφανίζονται πιο εξοικειωμένοι.
Γ) Η ελληνική κοινωνία
Στον τρίτο κύκλο ερωτήσεων διερευνήσαμε τις αντιλήψεις για τις έμφυλες ανισότητες στην ελληνική κοινωνία.
Tο 75,1% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί με την άποψη ότι η ελληνική κοινωνία είναι πατριαρχική έναντι του 22,2% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί.
Tο 79,9% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί με την άποψη ότι οι γυναίκες στην ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζουν περισσότερες διακρίσεις σε σχέση με τους άντρες έναντι του 18,4% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί.
Tο 68,3% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί με την άποψη ότι τα εγκλήματα βίας σε βάρος των γυναικών πρέπει να τιμωρούνται πιο αυστηρά έναντι του 27,9% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο πιο μεγάλη η ηλικία τόσο ισχυρότερη η συμφωνία με την άποψη.
Tο 15,4% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί με την άποψη ότι οι γυναίκες στην Ελλάδα έχουν ευκολότερη ζωή από τους άντρες έναντι του 79,8% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί.
Tο 34,7% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί με την άποψη ότι οι άντρες στην Ελλάδα δουλεύουν πιο σκληρά από τις γυναίκες για να βγάλουν πιο πολλά χρήματα έναντι του 61,5% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί.
Tο 57,4% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί με την άποψη ότι o ο φεμινισμός μπορεί να βοηθήσει τις γυναίκες να διεκδικήσουν μια καλύτερη ζωή έναντι του 35,9% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί.
Tο 67,4% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί με την άποψη ότι σήμερα είναι δύσκολο να ασπάζεται κανείς παραδοσιακές απόψεις για τις σχέσεις των δύο φύλων έναντι του 23,4% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο πιο μεγάλη η ηλικία τόσο ισχυρότερη η συμφωνία με την άποψη.
Tο 35,8% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί με την άποψη ότι οι γυναίκες υπερβάλλουν σε ό,τι αφορά τις αδικίες που υφίστανται λόγω φύλου έναντι του 59,7% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί. Και σε αυτή την ερώτηση, όσο πιο μεγάλη η ηλικία τόσο ισχυρότερη η συμφωνία με την άποψη.
Γενικές παρατηρήσεις
Η κυρίαρχη αντίληψη είναι ότι οι γυναίκες υφίστανται σοβαρές διακρίσεις λόγω φύλου. Σε ορισμένες ερωτήσεις οι νεότεροι εμφανίζονται πιο προοδευτικοί αναφορικά με την ισότητα.
Δ) Οι θεσμοί
Στον τέταρτο κύκλο ερωτήσεων εξετάστηκαν οι αντιλήψεις για τη συνεισφορά των θεσμών στην ισότητα των δύο φύλων.
Tο 65,8% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί με την όρο γυναικοκτονία έναντι του 30,7% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, δεν καταγράφονται σημαντικές διαφοροποιήσεις.
Tο 61,28% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί ότι το εκπαιδευτικό σύστημα προάγει την ισότητα των δύο φύλων έναντι του 35,3% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί.
Tο 55,5% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί ότι τα social media προάγουν την ισότητα των δύο φύλων έναντι του 39,1% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, καταγράφονται υψηλότερα ποσοστά συμφωνίας στις ηλικίες 17-24.
Tο 46,9% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί ότι τα ΜΜΕ προάγουν την ισότητα των δύο φύλων έναντι του 49,8% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, καταγράφονται χαμηλότερα ποσοστά συμφωνίας στις ηλικίες 25-34 και 44-55.
Tο 48% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί ότι το κράτος προάγει την ισότητα των δύο φύλων έναντι του 48,4% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί.
Tο 36,4% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις προάγουν την ισότητα των δύο φύλων έναντι του 56,6,% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, δεν καταγράφονται αξιοσημείωτες διαφοροποιήσεις.
Tο 40,8% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί ότι τα κόμματα προάγουν την ισότητα των δύο φύλων έναντι του 53,8,% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί. Σημειώνεται ότι όσο πιο μεγάλη η ηλικία τόσο πιο ισχυρή η συμφωνία με την άποψη.
Tο 44,9% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί ότι οι ΜΚΟ προάγουν την ισότητα των δύο φύλων έναντι του 41,8,% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί.
Γενικές παρατηρήσεις
Γενικά, οι απόψεις είναι μοιρασμένες για τη συνεισφορά των θεσμών στην ισότητα, κάτι που ασφαλώς θα πρέπει να προβληματίσει.
Ε) ΛΟΑΤΚΙ
Ο πέμπτος κύκλος περιέλαβε ερωτήσεις για τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα.
Tο 60,1% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί με τις τεκνοθεσίες από τα ομόφυλα ζευγάρια έναντι του 30,4,% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο πιο μικρή η ηλικία τόσο πιο ισχυρή η συμφωνία.
Tο 36,7% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί με τις τεκνοθεσίες από τα ομόφυλα ζευγάρια έναντι του 59,9,% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί. Και σε αυτή την ερώτηση, όσο πιο μικρή η ηλικία τόσο πιο ισχυρή η συμφωνία.
Μόνο, το 17,1% των ερωτηθέντων συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί ότι τα τρανς άτομα έχουν αξιοπρεπή ζωή στην Ελλάδα έναντι του 69,9,% που διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί.
Γενικές Παρατηρήσεις
Σε ό,τι αφορά τον γάμο και την τεκνοθεσία η γενική εικόνα δεν έχει διαφοροποιηθεί από ό,τι την έχουμε δει σε έρευνες στο παρελθόν. Οι νεότεροι εμφανίζονται πιο προοδευτικοί αναφορικά με τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα.
ΣΤ) Παρελθόν, παρόν, μέλλον
Στον τελευταίο κύκλο ερωτήσεων καταγράφηκαν οι αντιλήψεις για τη θέση των δύο φύλων στο παρόν, το παρελθόν και το μέλλον.
Το 17,5% θεωρεί ότι είναι δυσκολότερο και πολύ δυσκολότερο να είσαι σήμερα άντρας παρά γυναίκα από ό,τι στο παρελθόν. Το 42% θεωρεί ότι δεν έχει καμία διαφορά. Το 34% θεωρεί ότι είναι δυσκολότερο και πολύ δυσκολότερο να είσαι σήμερα γυναίκα παρά άντρας από ό,τι στο παρελθόν. Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις, όσο μεγαλύτερη η ηλικία, τόσο ισχυρότερη η συμφωνία με την άποψη ότι δεν υπάρχει διαφορά.
Το 73,8% θεωρεί ότι πριν 20 χρόνια ήταν δυσκολότερο και πολύ δυσκολότερο να είσαι γυναίκα παρά άντρας. Το 19,6% θεωρεί ότι δεν είχε καμία διαφορά. Το 1,9% πιστεύει ότι ήταν δυσκολότερο και πολύ δυσκολότερο να είσαι άντρας.
Το 19,2% θεωρεί ότι σε 20 χρόνια θα είναι δυσκολότερο και πολύ δυσκολότερο να είσαι άντρας παρά γυναίκα. Το 53,1% θεωρεί ότι δεν θα έχει καμία διαφορά. Το 11% θεωρεί ότι ήταν δυσκολότερο και πολύ δυσκολότερο να είσαι γυναίκα παρά άντρας.
Γενικές παρατηρήσεις
Στον κύκλο αυτών των ερωτήσεων καταγράφεται ότι έχει συντελεστεί σημαντική πρόοδος σε ό,τι αφορά την ισότητα, αλλά μένουν πράγματα να γίνουν. Οι προοπτικές του μέλλοντος κατά την άποψη των ερωτώμενων είναι αισιόδοξες για τις γυναίκες.
