Adam Tooze – Γαβριήλ Σακελλαρίδης | Delphi Economic Forum 2022

Αναδιαμόρφωση της παγκοσμιοποίησης, πληθωρισμός στην Ευρωζώνη, νεοφιλελευθερισμός, χρέος και το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας, είναι μερικά από τα θέματα στα οποία αναφέρθηκαν ο Adam Tooze και ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης στο πλαίσιο του διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.

Ο Καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας και διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου στο Πανεπιστήμιο του Columbia στη Νέα Υόρκη και ο διευθυντής του Ινστιτούτου Eteron, συζήτησαν σχετικά με την αναζήτηση ενός «Νέου Παραδείγματος Οικονομικής Δικαιοσύνης σε ταραχώδεις καιρούς».

Σε ερώτηση σχετικά με την «απο-παγκοσμιοποίηση» ο ιστορικός των κρίσεων, όπως τον αποκαλούν, υποστήριξε πως ουσιαστικά υπάρχει μια αναδιαμόρφωση της παγκοσμιοποίησης παρά τις τοποθετήσεις που κάνουν λόγο για το «τέλος της παγκοσμιοποίησης». Όπως σημείωσε, μέχρι σήμερα είχαμε μια εφοδιαστική αλυσίδα, ενώ τώρα χρειάζεται να φτιάξουμε μια νέα που θα υπερκεράσει τα προβλήματα της προηγούμενης. Για παράδειγμα, η Γερμανία στο πλαίσιο της προσπάθειας για απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, θα κάνει νέες μονάδες υγροποιημένου αερίου (LNG). «Άρα δεν τελειώνει η παγκοσμιοποίηση, απλώς αναδιαμορφώνεται και τοποθετείται σε ένα νέο πλαίσιο σχέσεων. Ανάμεσα σ’ αυτές τις πολωμένες ομαδοποιήσεις μπορεί να δούμε πιο στενές σχέσεις, κάτι που έχουμε ξαναδεί στην ιστορία. Αν σκεφτούμε τον τρόπο με τον οποίο αναδιαμορφώθηκαν οι οικονομικές σχέσεις ανάμεσα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ με το σχέδιο Μάρσαλ, και αυτό συμπεριλαμβάνει και την Ελλάδα φυσικά.»

Σχετικά με τον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων, ο A. Tooze σημείωσε πως πλέον έχει παρέλθει η εποχή που αντιλαμβανόμασταν τον συσχετισμό σαν ένα… κεμπάπ. «Όλα ήταν τοποθετημένα στη σειρά. Είχαμε την στρατιωτική διάσταση, την οικονομική, την πολιτιστική, τη διπλωματική, την επικοινωνιακή. Όλα μαζί τοποθετούνταν σε έναν άξονα.»

Πλέον η οικονομική, στρατιωτική και πολιτική εξουσία δεν διαρθρώνονται με τον ίδιο “σειριακό” τρόπο, όπως παλιότερα, αλλά με έναν καινούργιο, περίπλοκο και ορισμένες φορές αντιφατικό τρόπο.
Όπως ανέφερε, αυτό ίσχυε για την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου, όπως επίσης και για τη δεκαετία του 1990. «Το πρόβλημα της περιόδου είναι πως όλα αυτά τα στοιχεία έχουν αποσυνδεθεί. Έτσι στην κρίση της Ουκρανίας βλέπουμε μια απόλυτη επικύρωση μιας μονοπολικής οικονομικής εξουσίας. Δεν είναι μόνο το δολάριο, είναι και το ευρώ. Κι αν τα βάλεις μαζί, έχεις το 80% της παγκόσμιας περιουσίας. Την ίδια στιγμή στο εμπόριο βλέπουμε μια πολυπολικότητα. Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να επιβάλουν τις πολιτικές τους για το εμπόριο στην Ασία γιατί πολύ απλά δεν είναι πια ο μεγαλύτερος οικονομικός παίκτης».

Σε ό,τι αφορά το ζήτημα της φτώχειας, ο Tooze υποστήριξε ότι αυτό παίρνει τις διαστάσεις του χάσματος των γενεών. Η φτώχεια απειλεί πρωτίστως τα παιδιά, τη Generation Z και τα νέα ζευγάρια.

Τέλος, υπογράμμισε ότι η μορφή που θα πάρει ο κόσμος μετά τον πόλεμο, δεν έχει κριθεί. Παραμένει ένα ανοιχτό πολιτικό ζήτημα. Το στοίχημα είναι να πάρουν οι κοινωνίες τον έλεγχο της οικονομικής ιστορίας.