Ζωή χωρίς διακρίσεις

Αγγελική Κ. Καραγεώργου
Υπεύθυνη Τύπου - Συντονίστρια Project στο ETERON

Όταν, στα τέλη του περασμένου Απριλίου, πραγματοποιήσαμε την πρώτη μας σύσκεψη για να οργανώσουμε τις Όψεις | Pride, συνειδητοποιήσαμε ότι σε διάστημα σχεδόν μιας εβδομάδας είχαν δει το φως της δημοσιότητας τουλάχιστον δύο τρανσφοβικές επιθέσεις: Η πρώτη στο Μοναστηράκι, όπου ομάδα ανδρών επιτέθηκε σε τρανς θηλυκότητα¹ και η δεύτερη σε συσσίτιο ενορίας στην Καλλιθέα, όπου ιερέας απαγόρευσε το δικαίωμα σίτισης σε τρανς, η οποία διέθετε όλα τα απαραίτητα έγγραφα, προχωρώντας παράλληλα σε ένα ακραία τρανσφοβικό παραλήρημα εναντίον της.²

Την ίδια περίοδο νηπιαγωγός κατήγγειλε ότι απολύθηκε από τον παιδικό σταθμό στον οποίο εργαζόταν, μετά από αντιδράσεις ορισμένων γονέων επειδή είναι τρανς,³ ενώ ο νέος νόμος που ποινικοποιεί τις «θεραπείες» μεταστροφής σε ανήλικα άτομα, αναγνωρίζοντας τη μη επιστημονική τους φύση, επιτρέπει «πρακτικές μεταστροφής» σε ενήλικα,⁴ εντείνοντας τον φαύλο κύκλο της κακοποίησης και αγνοώντας επιδεικτικά ότι τέτοιου είδους μέθοδοι έχουν χαρακτηριστεί ως «βασανιστήρια» από τον ΟΗΕ. Σε διεθνές επίπεδο, έγινε γνωστό ότι η πολιτεία της Φλόριντα⁵ υπέγραψε τελικά το νομοσχέδιο («Don’t say Gay» law)⁶ που απαγορεύει τη διδασκαλία σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου μέχρι την τρίτη δημοτικού.

Όλα τα παραπάνω μάς ώθησαν στην απόφαση να αφιερώσουμε ένα μέρος του τρέχοντος φακέλου, ο οποίος πραγματοποιείται ενόψει του μήνα Υπερηφάνειας (σ.σ.: Athens Pride Week, 10-17 Ιουνίου, με θέμα Safer Spaces) ⁷, στην εκπαιδευτική διάσταση του ζητήματος. Κι αυτό επειδή η αποδοχή και η αγάπη προς τη διαφορετικότητα είναι θέμα παιδείας που θα πρέπει να ξεκινά από μικρή ηλικία και ταυτόχρονα να ενδυναμώνει όλα τα παιδιά, πόσο μάλλον τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά και τα παιδιά από ΛΟΑΤΚΙ+ οικογένειες, τα οποία βρίσκονται σε μεγαλύτερη ευαλωτότητα. Τα πρώτα λόγω μπούλινγκ και διακρίσεων εξαιτίας της διαφορετικότητας τους. Τα δεύτερα εξαιτίας του κενού που αφήνει η Πολιτεία μη αναγνωρίζοντας τον/την έναν/μία από τους/τις δύο γονείς τους, αφού δεν επιτρέπει τη σύναψη πολιτικού γάμου, την τεκνοθεσία και τη συνγονεϊκότητα από ομόφυλα ζευγάρια και τρανς άτομα.

Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα τα ομόφυλα ζευγάρια μπορούν μόνο να υπογράψουν σύμφωνο συμβίωσης και έχουν τη δυνατότητα μόνο για αναδοχή παιδιών. Κι αυτό μολονότι η χώρα, κατά την τελευταία περιοδική επισκόπηση (UPR) του ΟΗΕ, έλαβε συστάσεις για ψήφιση και εφαρμογή νόμων που αναγνωρίζουν τους γάμους ομόφυλων ζευγαριών και τη δυνατότητα υιοθεσίας παιδιών.⁸ Υπενθυμίζεται ακόμη ότι, ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2020, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, αναφερόμενη στην ενίσχυση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων, είχε μιλήσει για την αμοιβαία αναγνώριση των οικογενειακών σχέσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τονίζοντας ότι «εάν είστε (σ.σ. ΛΟΑΤΚΙ) γονέας σε μια χώρα, είστε γονέας σε κάθε χώρα».⁹

Σε αντίθεση με την Ελλάδα, 19 ευρωπαϊκές χώρες (Ανδόρα, Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Ελβετία, Φιλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ισπανία, Κροατία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Νορβηγία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο) αναγνωρίζουν την πλήρη κοινή υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια και τέσσερις χώρες (Άγιος Μαρίνος, Εσθονία, Ιταλία, Σλοβενία) επιτρέπουν την τεκνοθεσία παιδιού, στην οποία ο/η σύντροφος μπορεί να υιοθετήσει το βιολογικό ή το υιοθετημένο παιδί του/της συντρόφου του/της.¹⁰

Η εκπαιδευτική διάσταση του ζητήματος πάντως, ειδικά στην Ελλάδα, είναι σημαντική και για έναν ακόμη λόγο που αφορά το σχολικό περιβάλλον και τον τρόπο που το εκπαιδευτικό σύστημα θωρακίζει τους/τις μαθητές/μαθήτριες και υπερασπίζεται την ετερότητα. Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα απογοητευτική καθώς, όπως προκύπτει από τα ευρήματα της έρευνας του Colour Youth για το σχολικό κλίμα,¹¹ το 84,9% των παιδιών ακούν στο σχολείο τη λέξη «γκέι» με αρνητική χροιά, ενώ ομοφοβικά σχόλια ακούγονται από άλλους/ες μαθητές/τριες σε ποσοστό 74,2%.

Για την περαιτέρω κατανόηση του σχολικού κλίματος θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και μια ακόμη παράμετρος: ο τρόπος που οι εκπαιδευτικοί συμπεριφέρονται σε ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά ή διαχειρίζονται λεκτικές επιθέσεις σε βάρος τους. Είναι ενδεικτικό ότι περισσότερα από τα μισά παιδιά (58,1%) έχουν ακούσει ομοφοβικά σχόλια από καθηγητές ή καθηγήτριες, ενώ μία στις τρεις φορές προκύπτει ότι – αν και ήταν παρόντες ή παρούσες – δεν παρενέβησαν για να αποτρέψουν επιθέσεις από παιδί σε παιδί.

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στην καθημερινή ζωή αποτυπώνονται (και) σε πρόσφατη έκθεση του ILGA – Europe 2022¹² που αφορά το έτος 2021, με το πιο ανησυχητικό εύρημα να αποτελεί, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η έντονη αύξηση της ρητορικής μίσους και της βίας κατά μελών της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ τόσο στους δρόμους, όσο και στα ίδια τους τα σπίτια. Ειδικότερα, στη σχετική έκθεση, καταγράφονται περιστατικά ρητορικής μίσους από πολιτικούς που στόχευαν κατά ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων σε 22 χώρες (Αζερμπαϊτζάν, Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Κύπρο, Εσθονία, Φινλανδία, Ουγγαρία, Γεωργία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Λιθουανία, Μολδαβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο).

Επίσης, προκύπτει ότι τον περασμένο χρόνο θρησκευτικοί ηγέτες διέδωσαν παραπληροφόρηση και μηνύματα μίσους για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στη Γεωργία, την Ιταλία, τη Σλοβακία, την Τουρκία και την Ουκρανία, ενώ η αστυνομία στη Δανία και τη Φινλανδία και οι συνοριοφύλακες στη Ρουμανία φαίνεται να έχουν πράξει το ίδιο.

Με τις Όψεις Ιουνίου | Pride στόχος μας είναι να συμβάλουμε στην προσπάθεια που γίνεται ώστε να μηδενιστεί η απόσταση από τον εσωτερικευμένο φόβο και τα συναισθήματα ενοχής, που συχνά βιώνουν ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα εξαιτίας του στίγματος, των στερεοτύπων και των αναχρονιστικών αντιλήψεων που, δυστυχώς, υπάρχουν ακόμα στην κοινωνία, στην περήφανη και ελεύθερη έκφραση. Σε έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς άλλωστε, είναι στο χέρι μας να προσπαθήσουμε να αλλάξει προς το καλύτερο, έχοντας πάντα κατά νου το πρώτο άρθρο της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ,¹³ ότι «όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα».

Ορολογίες

Ακρωνύμια και ορολογίες συχνά προκαλούν άγχος σε όσες και όσους δεν είναι εξοικειωμένες/οι με το περιεχόμενο τους. Είναι όμως απαραίτητα προκειμένου να γίνουν ορατές όλες οι ταυτότητες. Το Colour Youth έχει δημιουργήσει ένα γλωσσάρι με όλους τους LGBTQI+ όρους, το οποίο είναι διαθέσιμο εδώ.

Χρήσιμοι Σύνδεσμοι

ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα στον κόσμο, Επιστημονικοί Φορείς, ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις, ομάδες και προγράμματα στην Ελλάδα. Το Orlando LGBTQI+ Ψυχική Υγεία Χωρίς Στίγμα έχει δημιουργήσει έναν οδηγό με όλους τους χρήσιμους συνδέσμους που αφορούν τις ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις και δικαιώματα. Μπορείτε να τον δείτε εδώ.

Σημειώσεις

Rosa.gr, «Ακραία τρανσφοβική επίθεση: 20 άτομα ξυλοκόπησαν τρανς θηλυκότητα και αλληλέγγυους», 26 Απριλίου 2022[↩]
Πάνος Κωδωνάς, «Καλλιθέα: Ιερέας έδιωξε τρανς γυναίκα από συσσίτιο – “Να πας να κάνεις τη δουλειά που ξέρεις”» news247.gr, 19 Απριλίου 2022[↩]
Avgi.gr, «Καταγγελία / Απέλυσαν νηπιαγωγό επειδή ήταν τρανς – Στο πλευρό της τα μικρά παιδιά», 14 Απριλίου 2022[↩]
Orlando LGBT – Ψυχική Υγεία Χωρίς Στίγμα, «Ποινικοποίηση των Θεραπειών Μεταστροφής: Ένας νόμος πιθανά ανεφάρμοστος ως προς τα ανήλικα άτομα, που επιτρέπει ρητά τις θεραπείες μεταστροφής σε βάρος των ενηλίκων», 15 Μαΐου 2022[↩]
Ιωάννης Καράγιωργας, «Φλόριντα: Ο κυβερνήτης υπέγραψε το νομοσχέδιο ‘μη λέτε gay’» gr.euronews.com, 28 Μαρτίου 2022[↩]
Amber Phillips, «Florida’s law limiting LGBTQ discussion in schools, explained», Washingtonpost.com, 22 Απριλίου 2022[↩]
Athens Pride, 2022[↩]
“During its Universal Periodic Review (UPR), Greece received recommendations to pass and implement laws that recognise same-sex marriage and the possibility to adopt children” ILGA-Europe – the European Region of the International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association, Page 18, Annual Review, 2022[↩]
“So, I want to be crystal clear – LGBTQI-free zones are humanity free zones. And they have no place in our Union. And to make sure that we support the whole community, the Commission will soon put forward a strategy to strengthen LGBTQI rights. As part of this, I will also push for mutual recognition of family relations in the EU. If you are parent in one country, you are parent in every country”, Ursula von der Leyen, President of the European Commission, 2020[↩]
ILGA-Europe, Annual Review, 2022[↩]
Colour Youth- Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας, «Πρώτη Πανελλαδική́ Έρευνα για το Σχολικό́ Κλίμα – Οι εμπειρίες της ΛΟΑΤΚ μαθητικής κοινότητας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση», 2018[↩]
Rainbow-europe.org, “Annual Review of the Human Rights Situation of Lesbian, Gay, Bisexual, Trans, and Intersex People – ILGA-Europe – the European Region of the International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association”, 2022[↩]
Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, 1948[↩]