Να καταστρέψουμε το κρεβάτι του Προκρούστη

Πριν από λίγους μήνες ένας εκπαιδευτικός απευθύνθηκε απαξιωτικά σε έναν νέο άνθρωπο. Αιτία στάθηκε η επιλογή του τελευταίου να ντυθεί με τρόπο αντίθετο από τις κοινωνικά στερεοτυπικές προσδοκίες ως προς την έκφραση του φύλου. «Ντροπή της κοινωνίας» χαρακτήρισε ο εκπαιδευτικός το παιδί, που στον κατάλογο ήταν γραμμένο με αγορίστικο όνομα αλλά ήρθε στο σχολείο με φούστα… και το έδιωξε από το μάθημα, επιβεβαιώνοντας και με τον δικό του τρόπο τα στοιχεία έρευνας για το σχολικό κλίμα που δείχνει ότι σε ποσοστό 85%, τα παιδιά ακούν στο σχολείο τη λέξη «γκέι» με αρνητική χροιά, το 96% δηλώνει ότι έχει ακούσει σχόλια «για μαθητές που δεν συμπεριφέρονται με αρκετά αντρικό τρόπο», το 75% δηλώνει ότι ακούει τρανσφοβικά σχόλια ενώ το 65% των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων δεν έχουν ακούσει τίποτα θετικό για ΛΟΑΤΚΙ άτομα σε κάποιο μάθημα του σχολείου.

Η ποικιλομορφία όσον αφορά τον τρόπο που τα άτομα βιώνουμε ή εκφράζουμε τη σεξουαλικότητα και το φύλο είναι μια πανανθρώπινη και διαχρονική αλήθεια. Αποτυπώσεις βρίσκουμε σε κάθε πολιτισμό. Από τα αρχαία ελληνικά αγγεία και ποιήματα, στους ανθρώπους των δύο πνευμάτων της Αμερικής και τους hijra στην Ασία. Από την άλλη μεριά, επίσης διαχρονική αποδεικνύεται η πάλη για τον έλεγχο και τη διαχείριση της ανθρώπινης σεξουαλικότητας, του σώματος, της αναπαραγωγής, και γενικότερα του τρόπου που εκφράζουμε και καλύπτουμε εγγενείς ανθρώπινες ανάγκες, όπως η ανάγκη για αγάπη, ένταξη και αναγνώριση.

Αλήθεια, ποιας κοινωνίας ντροπή αποτελεί ένα νέο άτομο που διεκδικεί δυναμικά την έκφραση της ετερότητας, το δικαίωμα να συζητά στο σχολείο για τη σεξουαλικότητα, τη σεξουαλική υγεία, την ταυτότητα και την έκφραση του φύλου; Σίγουρα όχι της κοινωνίας των συνομήλικών της, γιατί αυτοί, αυτές, αυτά… υπερασπίστηκαν την ετερότητα. Αντέστρεψαν τις σχολικές τους αμφιέσεις για να στείλουν το μήνυμα ότι τα ρούχα δεν κάνουν το φύλο, όπως ακριβώς και τα ράσα δεν κάνουν τον παπά!

Περισσότερο φαντάζει η όλη υπόθεση ως ντροπή του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Καταρχήν αυτών που το υπηρετούν, που ενώ αντιλαμβάνονται καθημερινά τις ανάγκες και βιώνουν τα προβλήματα που η άγνοια δημιουργεί, δεν έχουν εντάξει την ολοκληρωμένη σεξουαλική αγωγή σε κανένα πλαίσιο σοβαρών διεκδικήσεων ή σχεδιασμού. Ντροπή και όσων διαχρονικά διαμορφώνουν το εκπαιδευτικό σύστημα. Φοβούνται τη δημόσια συζήτηση για τις παραδοσιακές αγκυλώσεις που εμποδίζουν τη σεξουαλική εκπαίδευση, επιτρέποντας σε αντιεπιστημονικές και αντιδημοκρατικές απόψεις να θεωρούνται αντιπροσωπευτικές της κοινωνίας μας, ενώ δεν είναι. Όσο η ολοκληρωμένη σεξουαλική εκπαίδευση είναι απούσα, τόσο τα μοτίβα θα επαναλαμβάνονται. Το βλέπουμε στους αρνητικούς δείκτες σεξουαλικής υγείας του πληθυσμού, στις υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης και έμφυλης βίας.

Ο οργανισμός της UNESCO¹ ορίζει ως στόχο της ολοκληρωμένης σεξουαλικής αγωγής να εφοδιάσει παιδιά και νεαρά άτομα με γνώσεις, δεξιότητες και αξίες που θα τα ενδυναμώσουν, προκειμένου να πραγματώσουν την υγεία, την ευημερία και την αξιοπρέπειά τους, να αναπτύξουν κοινωνικές και σεξουαλικές σχέσεις που χαρακτηρίζονται από σεβασμό, να αναλογιστούν πώς οι επιλογές τους επηρεάζουν τη δική τους ευημερία και την ευημερία των άλλων και να κατανοήσουν και να διασφαλίσουν την προστασία των δικαιωμάτων τους σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Η ολοκληρωμένη σεξουαλική αγωγή είναι συμπεριληπτική, όχι γιατί υπάρχουν ΛΟΑΤΚΙ άτομα στο μαθητικό και τον εκπαιδευτικό πληθυσμό ή είναι μέλη των οικογενειών τους, αλλά γιατί η σεξουαλική ετερότητα είναι εγγενές χαρακτηριστικό κάθε ανθρώπινης κοινωνίας. Η αδυναμία να προσφέρουμε συμπεριληπτική σεξουαλική εκπαίδευση και να προστατεύσουμε τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ από παρενόχληση, στιγματισμό, και βία είναι ουσιαστικά αδυναμία να ζήσουμε σε μια κοινωνία που χωράει όλους τους ανθρώπους της, δηλαδή μια ανθρώπινη κοινωνία.

Δεν είναι λοιπόν τα άτομα που διεκδικούν ορατότητα η ντροπή της κοινωνίας αφού η ετερότητα είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Ντροπή είναι όταν αυτό δεν αναγνωρίζεται γιατί τότε ενθαρρύνουμε κοινωνικά συστήματα που προσομοιάζουν με το κρεβάτι του Προκρούστη. Αλίμονο σε όσους ανθρώπους περισσεύουν ή δεν είναι αρκετά (κάπως)…