«Μεγάλωνα ένα ΛΟΑΤΚΙ παιδί και δεν το ήξερα»: Δύο μαρτυρίες Υπερήφανων Γονέων

Οι Υπερήφανοι Γονείς συστάθηκαν ως μία ομάδα υποστήριξης κι ενδυνάμωσης γονέων ΛΟΑΤΚΙ παιδιών, με στόχο την εξάλειψη αρνητικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων γύρω από τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου.

Για τις Όψεις του Ιουνίου, που είναι αφιερωμένες στον μήνα Υπερηφάνειας, δύο μητέρες από την ομάδα των Υπερήφανων Γονέων μοιράζονται τη διαδρομή των ίδιων και των παιδιών τους προς την αποδοχή και την ενδυνάμωση.

Μαρτυρία Β.
Μαμά γκέι αγοριού

Όταν ο γιος μου πήγαινε στο νηπιαγωγείο με ρώτησε μια μέρα: «Μαμά, μπορώ να παντρευτώ τον Αντρέα;» Γέλασα με τρυφερότητα με την ερώτησή του. «Μπορείς» του απάντησα «αλλά θα είναι δύσκολο». Μεγάλωνα ένα ΛΟΑΤΚΙ παιδί και δεν το ήξερα.

Στη διάρκεια του δημοτικού ήμασταν αρκετά κοντά. Μερικές φορές με ρωτούσε πράγματα για τις σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους. Προβληματιζόταν αν τα συναισθήματα προς τα κορίτσια είναι ίδια ή διαφορετικά με αυτά που νιώθει ένα αγόρι προς ένα άλλο αγόρι. Συχνά τον κατεύθυνα προς τον πατέρα του. Εκείνος, σκεφτόμουν, ως άντρας θα μπορούσε να απαντήσει με πιο κατάλληλο τρόπο στις αγωνίες του παιδιού. Μεγαλώναμε ένα ΛΟΑΤΚΙ παιδί και δεν το ξέραμε.

Μετά μπαίνοντας στο γυμνάσιο, ο γιος μας αποτραβήχτηκε στον εαυτό του. Μιλούσε ελάχιστα για τις σκέψεις και για τα συναισθήματά του. Μιλούσε πολύ για τα comics που του άρεσαν, για τον εαυτό του όμως σχεδόν καθόλου. Έγινε σιγά σιγά ένας άγνωστος μέσα στο σπίτι μας. Θυμάμαι την αγωνία μου. Προσπαθούσα να καταλάβω πώς ένιωθε το παιδί μου, πού βρισκόταν η ψυχούλα του. Η ψυχολόγος στην οποία απευθύνθηκα μου είπε ότι είναι γνώρισμα της εφηβείας να αποτραβιούνται τα παιδιά από τους γονείς. Ωστόσο, εγώ μεγάλωνα ένα ΛΟΑΤΚΙ παιδί και δεν το ήξερα.

Σε όλη τη διάρκεια του σχολείου -γυμνασίου και λυκείου- ο γιος μου ήταν ένα μη τυπικό αγόρι -αν υπάρχει αυτό το είδος. Οι κολλητές του ήταν κορίτσια, απεχθανόταν το ποδόσφαιρο, ήταν τρυφερός μαζί μου, διάβαζε πολύ λογοτεχνία, έκανε σκίτσα. Ευαίσθητος, οξύνους, τρυφερός, έξυπνος, αλλά πάντα ένιωθα ότι υπήρχε ένα μεγάλο μέρος του που μου ήταν άγνωστο. Μεγάλωνα ένα ΛΟΑΤΚΙ παιδί και δεν ήθελα να το ξέρω.

Δεν άντεχα να σκέφτομαι ότι το παιδί μου μπορεί να δεχόταν ύβρεις και προσβολές για την έμφυλη ταυτότητά του. Ήμουν πολύ φοβισμένη, πολύ ομοφοβική η ίδια -αν και δεν το είχα συνειδητοποιήσει, πολύ επηρεασμένη από το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο για να ανοίξω την καρδιά μου και να δω το παιδί μου.

Στο τέλος του πρώτου έτους στο Πανεπιστήμιο, ο γιος μου μου ανοίχτηκε για πρώτη φορά. Μου αποκάλυψε ότι είχε σχέσεις με αγόρια, ότι εκεί ένιωθε καλά. Ένιωσα ότι «το μεγάλο μυστικό» είχε επιτέλους αποκαλυφθεί, και ότι τελικά ο «δράκος» που φοβόμουν να αντιμετωπίσω δεν υπήρχε. Ένιωσα μια μεγάλη ανακούφιση, γιατί άρχισα να ανακαλύπτω το παιδί μου. Άρχισα να έχω πλέον ουσιαστική και αληθινή και ανοιχτή σχέση με το παιδί μου. Δεν ήταν εύκολο. Χρειάστηκε να παλέψω τους φόβους που προανέφερα, την αγωνία μήπως το παιδί μου περιθωριοποιηθεί από την ομοφοβική μας κοινωνία, μήπως δεχθεί αναίτιες επιθέσεις ή προσβολές.

Οδηγός σε αυτό το μονοπάτι γνώσης και αλλαγής του εαυτού μου στάθηκε ο γιος μου. Πολύτιμος αρωγός η κόρη μου, που με ωριμότητα πολύ μεγαλύτερη από αυτή που της αναλογούσε, με ενσυναίσθηση και αγάπη, αλλά και αυστηρότητα, όπου χρειαζόταν, στήριξε την πορεία μου. Με εμπιστοσύνη στα παιδιά μου άλλαξα τα κομμάτια εκείνα που με κρατούσαν πίσω. Στην πορεία ανακάλυψα τους Υπερήφανους Γονείς, και το ταξίδι αυτό, της γνώσης και της αλλαγής, απέκτησε νέα δυναμική. Είμαι πλέον συντροφευμένη, πλαισιωμένη, όχι μόνη.

Στο πρώτο διάστημα μετά το coming out του γιου μου, αγόρασα ένα βιβλίο με τον εύγλωττο τίτλο «Το παιδί μου είναι γκέι». Περιείχε μαρτυρίες γονιών, περήφανων γονιών, από την Αμερική. Όλες ξεκινούσαν με την έκφραση “I am blessed with a gay child.” Η ζωή με ευλόγησε με ένα gay παιδί, ή τρανς ή κουίρ, ή ίντερσεξ ή οτιδήποτε άλλο.

Αρχικά με παραξένεψε η έκφραση αυτή. Τώρα όμως, και εδώ και πολύ καιρό, ξέρω και λέω κι εγώ ότι είναι μεγάλη ευλογία που έκανα ένα ΛΟΑΤΚΙ παιδί. Είναι ευλογία, γιατί μου έμαθε ότι οι άνθρωποι δεν χωράνε σε «κουτάκια» και προκατασκευασμένες κατηγορίες. Γιατί μου έμαθε να παλεύω με τους φόβους και τις προκαταλήψεις μου και να τα ξεπερνάω. Γιατί με βοήθησε να καταλάβω ότι οι βεβαιότητες είναι πολύ συχνά φυλακές της ψυχής. Γιατί μου έδωσε την ευκαιρία να συναντήσω ανθρώπους και να κατανοήσω ανθρώπους που προέρχονται από πολύ διαφορετικές πορείες από τη δική μου. Γιατί μου έδωσε τη δυνατότητα να αποκτήσω μεγαλύτερη ενσυναίσθηση. Γιατί, με ένα λόγο, με έκανε καλύτερο άνθρωπο.

Μαρτυρία Λ.
Μαμά τρανς κοριτσιού

Δεν είμαι σίγουρη πότε κατάλαβα ότι το παιδί μου είναι τρανς. Θυμάμαι έκανα αρκετές μέρες για να κατανοήσω τον εφιάλτη που μου είχε περιγράψει στα 3,5 χρόνια του, ότι δηλαδή ένα κορίτσι τον έδειχνε λέγοντάς του «εσύ δεν είσαι κορίτσι» κι εκείνος έκλαιγε αναστατωμένος. Ρωτούσα και ξαναρωτούσα το παιδί για να καταλάβω τι ήταν το κακό σε αυτό το όνειρο, δεν ήμουν σε θέση να καταλάβω, αφού το παιδί μου δεν ήταν κορίτσι.

Κάποια στιγμή, παρατήρησα ότι από έναν σωρό παιχνίδια, εκείνος (τότε) διάλεγε το ένα παλιό κοριτσίστικο παιχνίδι που μπορεί να έβρισκε, και το οποίο ανήκε στην κατά πολύ μεγαλύτερη αδερφή του. Αργότερα, κοιμόταν αγκαλιά με ένα παλιό της πινέλο για πούδρα. Αφού εξήγησα και στα υπόλοιπα παιδιά μου ότι το μικρό μας προτιμάει τα κοριτσίστικα παιχνίδια αποφασίσαμε ότι στο σπίτι μας δεν θα έχουμε πια κοριτσίστικα και αγορίστικα παιχνίδια. Ήταν μια ευκαιρία να μιλήσω με τους άλλους τρεις γιους μου για το τι σημαίνει θηλυκό και αρσενικό – δεν είχε χρειαστεί μέχρι τότε! Κανένας τους δεν φάνηκε να ενοχλείται από κάτι ή να έχει απορίες. Μόνο οι γονείς μου κάποια στιγμή θέλησαν να του πάρουν το πινέλο της πούδρας, να τον «συνετίσουν», και εκεί όλα τα αδέρφια μαζί εξήγησαν ότι «στο σπίτι μας δεν έχουμε κοριτσίστικα και αγορίστικα παιχνίδια». Εγώ τους είπα ότι και με αυτά τα παιχνίδια, δεν σήμαινε ότι το παιδί μου ήταν κορίτσι.

Ξαφνικά μια μέρα ένωσα τις τελείες και έμεινα με ορθάνοιχτο από την έκπληξη στόμα όταν κατάλαβα τι πραγματικά συνέβαινε. Και τότε μου έκανε νόημα ο εφιάλτης και ότι δεν του πήγαιναν τα κοντά μαλλιά και ότι αρκετές φορές, και όταν ήταν μωρό ακόμα, του απευθύνθηκα με θηλυκά επίθετα ή αντωνυμίες ασυναίσθητα. Τότε κατάλαβα γιατί ήθελε να του αγοράσω τακούνια σαν τα δικά μου όταν μεγαλώσει. Δεν τα φορούσε όπως οι άλλοι μου γιοι για να με πειράξουν, τα φορούσε γιατί το παιδί μου ήθελε να είναι κορίτσι.

Καυχιόμουν για το ανοιχτό μυαλό μου σε θέματα και άτομα ΛΟΑΤΚΙ+. Κι όμως, όταν άφησα συνειδητά παντελώς ελεύθερο το παιδί μου να εκφράζεται για να δω πώς νιώθει και τι θέλει, ανακάλυψα ότι είχα πολλά στερεότυπα να παλέψω. Τι σήμαινε να είναι κάποιος κορίτσι ή αγόρι; Τι θα σήμαινε για το παιδί μου; Ο πατέρας του παιδιού ανησυχούσε έντονα για το τι θα του συμβεί στη ζωή του αργότερα, για το πόσο θα υποφέρει. Προσπάθησε αρκετά με τον τρόπο του να το «επαναφέρει», ώστε να το γλιτώσει από πόνο μέσα σε μια τρανσφοβική κοινωνία. Όμως το παιδί μου ήθελε να είναι κορίτσι.

Ευτυχώς ο κορωνοϊός έφερε το κλειστό σχολείο και η αυξανόμενη τάση του παιδιού να βάφεται και να φορά κοριτσίστικα ρούχα εκδηλώθηκε στο προστατευμένο και γεμάτο αγάπη σπίτι μας. Το παιδί μας ήταν πάντα η χαρά της ζωής. Στα τέσσερά του (τότε) όταν τον ρώτησα τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει μου απάντησε με μοναδική φυσικότητα «Μονόκερως!!». Στις απόκριες, μέσα από τα ιντερνετικά μαθήματα του προνηπίου, ζήτησε και φόρεσε την στολή Ραπουνζέλ. Ήταν υπέροχο μέσα στην ξανθιά περούκα και οι φωτογραφίες μας ακόμα μου φέρνουν συγκίνηση και χαρά. Στο σχολείο χρειάστηκε να ξεκαθαρίσω ότι το παιδί εκδηλώνει μια ιδιαίτερη φύση και θέλω να είναι αποδεκτή χωρίς καμία προσπάθεια συμμόρφωσής του. Ευτυχώς οι δασκάλες ήταν εξαιρετικές. Βοηθούσε και η υπέροχη προσωπικότητα του παιδιού που έβλεπα όλο και περισσότερο ότι ένιωθε κορίτσι.

Κάποια στιγμή αγοράσαμε το πρώτο της φόρεμα, αφού βρήκε το θάρρος να το ζητήσει. Κι επειδή χάλασε αρκετές φορές τα βαφτικά της αδερφής της και τα δικά μου βάζοντας ένα σωρό χρώματα στα μούτρα του/της («ήθελα να είμαι λαμπερός, σαν μονόκερως!!!») του/της πήρα δικά του/της. Όλα αυτά μέχρι πριν ένα χρόνο τα εξέφραζε και τα ζούσε εντός των τοίχων του σπιτιού. Τραγουδούσε σαν την Έλσα από το Frozen, χόρευε σαν όλες τις πριγκίπισσες της Disney και ονειρευόταν τη στιγμή που θα γίνει σαν κι εμένα όταν μεγαλώσει. Το παιδί μου ήταν σοφό. Δεν αναρωτιόταν. Ήξερε πως είναι κορίτσι.

Όταν η ταυτότητα του παιδιού μου χρειάστηκε να περάσει τα όρια του σπιτιού μας, κάτι που συνέπεσε με την μετακόμισή μας στην Καλαμάτα το καλοκαίρι του προηγούμενου έτους, ξεκίνησε ο δικός μου αγώνας. Στο σχολείο (νήπιο πια) πήγα ετοιμοπόλεμη, αναφέροντας ότι το παιδί μου θέλει να έρθει στο σχολείο με το φόρεμα και ρωτώντας επίμονα και αυστηρά «υπάρχει κάποιο πρόβλημα με αυτό;». Φοβόμουν πολύ τι μπορεί να συνέβαινε στο παιδί από τις δασκάλες και το σχολείο. Δεν φοβόμουν τα παιδιά. Ευτυχώς έτυχα στην περίπτωση όπου το παιδί βρέθηκε σε μια τάξη με αποδεκτικές και υποστηρικτικές δασκάλες και η διευθύντρια ήταν και είναι διαμάντι. Και πάλι, ακόμα και όταν είναι καλές οι προθέσεις, είδα ότι η πράξη χρειάζεται βαθιά ενημέρωση και εξαΰλωση των στερεοτύπων – που μας κατακλύζουν και δεν τα βλέπουμε εκ πρώτης. Δεν βλέπουμε για παράδειγμα ότι στη σχολική φωτογραφία που τα παιδιά χωρίστηκαν σε αγόρια και κορίτσια, το παιδί μου βρέθηκε στη σειρά των αγοριών, αν και ήταν κορίτσι.

Κάποια στιγμή το παιδί αποφάσισε να πάει με ένα καινούργιο φόρεμα στο σχολείο. Έτρεμα τι μπορεί να άκουγε. Είπα λοιπόν «αγάπη μου, τι θα πεις αν σου πουν κάτι για το φόρεμά σου;», περιμένοντας να ακούσω «θα το πω στη δασκάλα και σε σένα», για να ακούσω, τελικά, «θα πω ευχαριστώ πολύ και θα χαμογελάσω!». Έσκασα στα γέλια και κατάλαβα ότι η δική μου ανησυχία ίσως είναι πιο τερατώδης από του παιδιού μου, που εκδηλώνει τη φύση του σε ένα τόσο παράξενο κοινωνικό περιβάλλον. Και ότι είναι ένα μοναδικό και δυνατό κορίτσι!

Οι Υπερήφανοι γονείς ήταν καταφύγιο για μένα. Την πρώτη φορά που βρέθηκα στην αγκαλιά τους (ηλεκτρονική αλλά τι πειράζει;) μιλούσα κι έκλαιγα. Όσο δυναμισμό έβγαζα τόσο καιρό, τόση ανησυχία και αγωνία εξέφραζα. Από «το παιδί» μου πέρασα γρήγορα και χωρίς ενοχές «στην κόρη μου». Η στήριξη σήμανε και σημαίνει πολλά για μένα. Μπορώ να τα βάλω με θεούς και δαίμονες για την κόρη μου πια. Ένας άνθρωπος που είναι τόσο γενναίος για να δει ότι η ψυχή του είναι κορίτσι όσο και αν το σώμα του είναι αγόρι και να το εκφράσει και να το ζει, αξίζει κάθε αγωνία, κάθε προσπάθεια και κάθε στιγμή μου. Την πρώτη φορά που είπα «έχω τρεις γιους και μια κόρη» χαμογέλασα. Γιατί αυτό το κέρδισε μόνο του αυτό το κορίτσι.

Είμαστε στη στιγμή που το παιδί επιθυμεί να την αποκαλούν όλοι με το νέο της όνομα. Είναι 6,5 ετών. Έχω ακούσει πολλά – ότι θα αλλάξει γνώμη στο μέλλον, «ας αλλάξει όταν μεγαλώσει», ότι «μήπως τη σπρώχνεις προς τα κει εσύ;» και άλλα τέτοια, με καλή ή με κακή πρόθεση. Έχουμε να αντιμετωπίσουμε πολλά! Π.χ. αν πάει στην κατασκήνωση το καλοκαίρι, η ομαδάρχης θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων ή το παιδί θα τραυματιστεί; Ή, πού θα βρει παιδιά να κάνει παρέα που να είναι σαν κι εκείνη;

Σε κάποια έχω τις απαντήσεις, αλλά δεν μπορώ να εγγυηθώ ότι αυτά θα γίνουν όπως χρειάζεται για την κόρη μου. Και αυτό με πληγώνει.

Πάντως, στο σημείο που βρισκόμαστε (σ.σ. στο σημείο όπου μεγαλώνω ένα παιδί ευτυχισμένο και ισορροπημένο) είναι καλά. Είμαι ευγνώμων στους φίλους που στάθηκαν δίπλα μας, στους γιους μου και στη θετή μου κόρη και στους Υπερήφανους Γονείς που φτάσαμε ως εδώ και προχωράμε. Αφού το κάναμε εμείς, γίνεται. Γιατί η κόρη μου μας έμαθε ότι η αλήθεια δεν μπορεί να κρυφτεί και η ταυτότητα θέλει χώρο και αποδοχή για να ξεδιπλωθεί.

Κι από δω ξεκινάμε.