Premier League: Φαινόμενα ρατσισμού και πανάκριβες υπηρεσίες στο πιο δημοφιλές πρωτάθλημα στον κόσμο
Τα φαινόμενα ρατσισμού, μισαλλοδοξίας και σεξισμού ενισχύονται, το κόστος θέασης των αγώνων αυξάνεται διαρκώς πλήττοντας το πιο δημοφιλές πρωτάθλημα ποδοσφαίρου στον κόσμο. Στο πλαίσιο του project FootballON: More Than Goals μελετάμε τα στοιχεία δύο ερευνών που φωτίζουν τις σκοτεινές πτυχές της Premier League.
Το αγγλικό ποδόσφαιρο, ένα άθλημα παγκόσμιας εμβέλειας που συναρπάζει εκατομμύρια φιλάθλους και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της βρετανικής κουλτούρας, βρίσκεται αντιμέτωπο με μια ανησυχητική πραγματικότητα: την αυξανόμενη εμφάνιση φαινομένων ρατσισμού. Τα πρόσφατα στοιχεία για τη σεζόν 2023-24, όπως καταγράφονται από τον οργανισμό Kick It Out, σκιαγραφούν μια ζοφερή εικόνα, αποκαλύπτοντας μια σημαντική αύξηση των ρατσιστικών, κακοποιητικών και σεξιστικών συμπεριφορών που στοχεύουν παίκτες, φιλάθλους και τεχνικό προσωπικό.
Παράλληλα, μια άλλη έρευνα της Altman Solon φωτίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι φίλαθλοι στην πρόσβασή τους σε ζωντανές μεταδόσεις αγώνων, αναδεικνύοντας ένα άλλο, οικονομικό εμπόδιο στην απόλαυση του αθλήματος. Συνδυάζοντας αυτά τα δεδομένα με την τεράστια οικονομική δύναμη του αθλήματος στην Αγγλία, και ειδικά στην Premier League, όπως αποτυπώνεται στην αξία των τηλεοπτικών δικαιωμάτων και την κυριαρχία του αθλήματος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιχειρούμε μια εις βάθος ανάλυση των πολλαπλών αυτών πτυχών του σύγχρονου αγγλικού ποδοσφαίρου.
Η επιδημία του ρατσισμού: Στοιχεία που προκαλούν προβληματισμό
Τα ευρήματα της έρευνας του Kick It Out για την αγωνιστική περίοδο 2023-24 είναι αποκαλυπτικά και απαιτούν άμεση δράση. Η αύξηση κατά 54.9% στις αναφορές για ρατσιστικά περιστατικά στα αγγλικά γήπεδα σε σύγκριση με την προηγούμενη σεζόν (2022-23) αποτελεί ένα σαφές σημάδι επιδείνωσης του προβλήματος και αποδεικνύει ότι οι προσπάθειες για την καταπολέμηση του ρατσισμού δεν είναι επαρκείς ή δεν εφαρμόζονται με την απαιτούμενη αποτελεσματικότητα από τις αρμόδιες ποδοσφαιρικές αρχές.
Στην καρδιά των ρατσιστικών επιθέσεων βρίσκονται οι μαύροι παίκτες, οι οποίοι αποτελούν το 49.42% των αναφορών. Αυτό το δυσανάλογο ποσοστό καταδεικνύει τη βαθιά ριζωμένη προκατάληψη και τη συνεχή στοχοποίηση συγκεκριμένων εθνοτικών ομάδων στο χώρο του ποδοσφαίρου. Η ρατσιστική κακοποίηση δεν περιορίζεται στα φυσικά όρια των γηπέδων, καθώς το 56% των αναφορών αφορά επιθέσεις που λαμβάνουν χώρα στο διαδίκτυο. Η ανωνυμία και η ευκολία διάδοσης μίσους στις ψηφιακές πλατφόρμες δημιουργούν ένα τοξικό περιβάλλον που επιτρέπει στους δράστες να εκφράζουν τις ρατσιστικές τους απόψεις χωρίς άμεσες συνέπειες.
Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης την ευρεία στόχευση της ρατσιστικής συμπεριφοράς. Ενώ το 78.55% των αναφορών αφορά παίκτες, ένα σημαντικό ποσοστό (15.06%) στρέφεται κατά των φιλάθλων, υποδεικνύοντας ότι ο ρατσισμός δεν είναι ένα πρόβλημα που αφορά μόνο τους επαγγελματίες αθλητές, αλλά δηλητηριάζει ολόκληρη την ποδοσφαιρική κοινότητα. Επιπλέον, το 4.97% των αναφορών στοχεύει το τεχνικό επιτελείο, γεγονός που υπογραμμίζει ότι κανένα τμήμα ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου δεν είναι απρόσβλητο από τέτοια φαινόμενα.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η εκρηκτική αύξηση των ισλαμοφοβικών (138%) και αντισημιτικών (63%) επιθέσεων σε σύγκριση με την προηγούμενη σεζόν. Αυτή η αύξηση καταδεικνύει μια διεύρυνση των μορφών ρατσισμού που εκδηλώνονται στο ποδόσφαιρο, με θρησκευτικές μειονότητες να γίνονται ολοένα και περισσότερο στόχος μισαλλόδοξων συμπεριφορών. Το γεγονός ότι το 66.33% των ισλαμοφοβικών και αντισημιτικών αναφορών αφορά επιθέσεις κατά παικτών είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς δημιουργεί ένα εχθρικό περιβάλλον για αθλητές που ανήκουν σε αυτές τις θρησκευτικές ομάδες.
Η αύξηση των σεξιστικών και μισογυνικών επιθέσεων κατά 43.8% σε σχέση με την προηγούμενη σεζόν προσθέτει μια ακόμη ανησυχητική διάσταση στο πρόβλημα. Ο σεξισμός και ο μισογυνισμός παραμένουν βαθιά ριζωμένοι σε πολλούς τομείς της κοινωνίας, και το ποδόσφαιρο δεν αποτελεί εξαίρεση. Το 50% αυτών των επιθέσεων λαμβάνει χώρα στο διαδίκτυο, αναδεικνύοντας και πάλι τον ρόλο των ψηφιακών πλατφορμών στην εξάπλωση αυτών των τοξικών συμπεριφορών. Η εκρηκτική αύξηση κατά 450% των σεξιστικών και μισογυνικών επιθέσεων που καταγράφονται στο Instagram είναι ιδιαίτερα ανησυχητική και υπογραμμίζει την ανάγκη για αυστηρότερη εποπτεία και αποτελεσματικότερες πολιτικές καταπολέμησης της κακοποίησης στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
Συνολικά, τα στοιχεία της έρευνας του Kick It Out σκιαγραφούν μια σκληρή, όσο και ιδιαίτερα προβληματική πραγματικότητα για το αγγλικό ποδόσφαιρο. Η σημαντική αύξηση των ρατσιστικών, ισλαμοφοβικών, αντισημιτικών και σεξιστικών επιθέσεων υπογραμμίζει την ανάγκη για μια συντονισμένη και πολυεπίπεδη προσέγγιση για την αντιμετώπιση αυτού του βαθιά ριζωμένου προβλήματος. Οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι, οι διοργανώτριες αρχές των πρωταθλημάτων, οι κυβερνητικές αρχές και οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης οφείλουν να συνεργαστούν για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου όλοι, ανεξάρτητα από την εθνικότητα, τη θρησκεία, το φύλο ή οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό, μπορούν να συμμετέχουν και να απολαμβάνουν το άθλημα χωρίς φόβο και χωρίς να νιώθουν ότι βρίσκονται σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί η ανασφάλεια.
Οικονομικά εμπόδια στην πρόσβαση σε ζωντανές μεταδόσεις των αγώνων
Παρά τη λαμπρότητα και τη δημοφιλία του αγγλικού ποδοσφαίρου και της Premier League, μια άλλη έρευνα της Altman Solon αποκαλύπτει ένα σημαντικό εμπόδιο που αντιμετωπίζουν πολλοί φίλαθλοι: την περιορισμένη πρόσβαση στις ζωντανές μεταδόσεις των αγώνων. Το 67% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι παρακολουθεί τακτικά παιχνίδια ζωντανά, γεγονός που υπογραμμίζει το έντονο ενδιαφέρον του κοινού για το άθλημα. Εντούτοις, ένα σημαντικό ποσοστό (38%) δεν έχει πρόσβαση στο κανάλι ή το μέσο που προβάλλει ζωντανά τις αναμετρήσεις.
Οι λόγοι ποικίλουν. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, το 23% των φιλάθλων δεν έχει πρόσβαση λόγω μη μετάδοσης των αγώνων στη γεωγραφική του περιφέρεια, ένα πρόβλημα που μπορεί να αφορά κυρίως όσους ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές ή σε χώρες όπου τα τηλεοπτικά δικαιώματα δεν έχουν εξασφαλιστεί. Ένα 23% δηλώνει ότι δεν γνωρίζει καν ότι υπάρχει αγώνας εκείνη την ώρα, υποδεικνύοντας πιθανώς προβλήματα στην ενημέρωση του κοινού σχετικά με το πρόγραμμα των μεταδόσεων. Τέλος, το 18% δεν γνωρίζει το κανάλι ή το μέσο που προβάλλει ζωντανά την αναμέτρηση, γεγονός που υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα του σημερινού τοπίου των τηλεοπτικών δικαιωμάτων, όπου διαφορετικές πλατφόρμες κατέχουν τα δικαιώματα για διαφορετικούς αγώνες.
Το μέσο ετήσιο κόστος συνδρομής σε τηλεοπτικές και διαδικτυακές πλατφόρμες για ζωντανή πρόσβαση σε όλες τις αναμετρήσεις της Premier League ανέρχεται στο εξαιρετικά υψηλό ποσό των 790 ευρώ. Αυτό το κόστος είναι σημαντικά υψηλότερο σε σύγκριση με άλλα μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, όπως η Bundesliga (263 ευρώ), η La Liga (252 ευρώ), η Serie A (208 ευρώ) και η Ligue 1 (379 ευρώ).
Η σύγκριση της μέσης ετήσιας συνδρομής αναδεικνύει ένα σημαντικό ζήτημα οικονομικής ανισότητας στην πρόσβαση στην παρακολούθηση αγώνων της της Premier League. Το υψηλό κόστος των συνδρομών καθιστά την παρακολούθηση όλων των αγώνων απαγορευτική για πολλούς φιλάθλους, περιορίζοντας την πρόσβασή τους στο αγαπημένο τους άθλημα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα αποκλεισμού και απογοήτευσης, ειδικά για τους πιο ένθερμους υποστηρικτές των ομάδων. Οι πλατφόρμες που κατέχουν τα τηλεοπτικά δικαιώματα στην Αγγλία – κυρίως Sky Sports, TNT Sports και Amazon – προσφέρουν ποικίλα πακέτα συνδρομών, αλλά η συνολική δαπάνη για την παρακολούθηση όλων των αγώνων παραμένει υψηλή. Σε άλλες χώρες, όπως η Γερμανία (Sky Deutsch), η Ισπανία (DAZN), η Ιταλία (Sky Italia), η Γαλλία (Canal+) και η Πορτογαλία (DAZN), η συγκέντρωση των δικαιωμάτων σε λιγότερες πλατφόρμες ή η ύπαρξη πιο ανταγωνιστικών τιμολογιακών πολιτικών φαίνεται να οδηγεί σε χαμηλότερο κόστος για τους φιλάθλους.
Το ζήτημα της πρόσβασης στις ζωντανές μεταδόσεις δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά έχει και κοινωνικές και πολιτιστικές προεκτάσεις. Η δυνατότητα παρακολούθησης των αγώνων αποτελεί για πολλούς φιλάθλους μια ευκαιρία για κοινωνικοποίηση, ψυχαγωγία και έκφραση του πάθους τους για την ομάδα τους. Ο περιορισμός αυτής της πρόσβασης μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα αποξένωσης και να υπονομεύσει την αίσθηση της κοινότητας που συνδέεται με το ποδόσφαιρο.
Ο χάρτης των τηλεοπτικών δικαιωμάτων
Στοιχεία από το The Sports Journal αποκαλύπτουν την αξία των τηλεοπτικών δικαιωμάτων. Στα πέντε μεγαλύτερα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα ποδοσφαίρου (Premier League, La Liga, Bundesliga, Serie A, Ligue 1), η συνολική αξία των τηλεοπτικών δικαιωμάτων για τη σεζόν 2024-25 αγγίζει το εντυπωσιακό ποσό των 5.4 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η Premier League κατέχει την πρώτη θέση σε αυτή την κατάταξη, με την αξία των τηλεοπτικών της δικαιωμάτων να ανέρχεται σε 1.8 δισεκατομμύρια ευρώ. Ακολουθούν η Bundesliga με 1.1 δισεκατομμύρια ευρώ, η La Liga με 1 δισεκατομμύριο ευρώ, η Serie A με 0.9 δισεκατομμύρια ευρώ και η Ligue 1 με 0.6 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτά τα νούμερα υπογραμμίζουν την τεράστια ζήτηση για το αγγλικό ποδόσφαιρο σε παγκόσμιο επίπεδο και την προθυμία των τηλεοπτικών δικτύων και των διαδικτυακών πλατφορμών να επενδύσουν τεράστια ποσά για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων μετάδοσης.
Η ιστορική εξέλιξη των εσόδων από τα εγχώρια δικαιώματα προβολής της Premier League είναι ενδεικτική της ραγδαίας αύξησης της οικονομικής της δύναμης. Από τα 0.25 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 1992/93-1996/97, τα έσοδα αυξήθηκαν στα 0.88 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 1997/98-2000/01 και στα 1.65 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2001/02-2003/04. Μια μικρή κάμψη σημειώθηκε την περίοδο 2004/05-2006/07 (1.35 δισεκατομμύρια ευρώ), αλλά η ανοδική τάση συνεχίστηκε με 2.25 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2007/08-2009/10 και 2.34 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2010/11-2012/13.
Η εκτόξευση των εσόδων ήρθε την περίοδο 2013/14-2015/16 (3.84 δισεκατομμύρια ευρώ) και κορυφώθηκε την περίοδο 2016/17-2018/19 (6.41 δισεκατομμύρια ευρώ). Μια μικρή μείωση καταγράφηκε σε δύο περιπτώσεις τις επόμενες σεζόν (6.02 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2019/20-2021/22 και 6 δισεκατομμύρια ευρώ για την τρέχουσα περίοδο 2022/23-2024/25), αλλά τα νούμερα παραμένουν εξαιρετικά υψηλά. Αυτή η τεράστια οικονομική δύναμη έχει επιτρέψει στους συλλόγους της Premier League να προσελκύουν τους καλύτερους παίκτες και προπονητές από όλο τον κόσμο, ανεβάζοντας το επίπεδο του ανταγωνισμού και την ποιότητα των αγώνων. Ωστόσο, όπως καταδεικνύει η έρευνα της Altman Solon, αυτή η οικονομική ευρωστία δεν μεταφράζεται απαραίτητα σε ευκολότερη και οικονομικά πιο προσιτή πρόσβαση για όλους τους φιλάθλους στην παρακολούθηση των αγώνων.
Η κυριαρχία του ποδοσφαίρου στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (SoMe)
Η επιρροή του αθλήματος δεν περιορίζεται στα γήπεδα και τις τηλεοπτικές οθόνες, αλλά επεκτείνεται και στον ψηφιακό κόσμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (SoME). Τα στοιχεία από το Divrse Media Report καταδεικνύουν την κυρίαρχη θέση του ποδοσφαίρου σε σχέση με άλλα αθλήματα στις δημοφιλείς πλατφόρμες.
Το γεγονός ότι το πρώτο βίντεο στο YouTube που έφτασε το 1 εκατομμύριο προβολές ήταν μια διαφήμιση της Nike με τον Ροναλντίνιο το 2005, υπογραμμίζει την ισχυρή επιρροή του ποδοσφαίρου στην ψηφιακή σφαίρα σε μια περίοδο ανάπτυξης ακόμα των SoMe. Η φωτογραφία με τα περισσότερα likes στο Instagram (πάνω από 56 εκατομμύρια likes) είναι εκείνη του Λιονέλ Μέσι που πανηγυρίζει την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ με την εθνική Αργεντινής στις 18 Δεκεμβρίου 2022. Αυτό το γεγονός αποδεικνύει την τεράστια, παγκόσμια απήχηση του ποδοσφαίρου και την ικανότητά του να δημιουργεί στιγμές που γίνονται viral και συγκινούν εκατομμύρια ανθρώπους.
Η μετακίνηση του Κριστιάνο Ρονάλντο στην Αλ Νασρ της Σαουδικής Αραβίας είχε επίσης μια εντυπωσιακή επίδραση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πριν την άφιξή του, ο σύλλογος είχε 860.000 followers στο Instagram και μετά την ανακοίνωση της απόκτησης του Πορτογάλου παίκτη, ο αριθμός των followers εκτοξεύτηκε σε σχεδόν 7 εκατομμύρια, ξεπερνώντας τους ακολούθους συλλόγων της Premier League. Στην πλατφόρμα του TikTok αντίστοιχα, το hashtag #Football είχε 779,9 δισεκατομμύρια προβολές το 2022, αριθμός ο οποίο μεγαλώνει συνεχώς καταδεικνύοντας τη δημοφιλία του αθλήματος και σε νεότερες ηλικιακές ομάδες. Η ικανότητα του ποδοσφαίρου να δημιουργεί ελκυστικό και διασκεδαστικό περιεχόμενο, όπως σύντομα βίντεο με εντυπωσιακές φάσεις, αστεία στιγμιότυπα και λήψεις από τα αποδυτήρια ή τις κερκίδες, το καθιστά ιδανικό για την συγκεκριμένη πλατφόρμα.
Σκέψεις για το μέλλον
Η ανάλυση των δεδομένων από τις παραπάνω έρευνες, κυρίως από εκείνες του οργανισμού Kick It Out και της εταιρείας Altman Solon, αποκαλύπτει μια σύνθετη εικόνα του σύγχρονου αγγλικού ποδοσφαίρου. Ενώ το άθλημα απολαμβάνει τεράστια δημοτικότητα και οικονομική ευρωστία, αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά την αύξηση των φαινομένων ρατσισμού και την περιορισμένη πρόσβαση πολλών φιλάθλων στις ζωντανές μεταδόσεις των αγώνων.
Η ανησυχητική αύξηση των ρατσιστικών, ισλαμοφοβικών, αντισημιτικών και σεξιστικών επιθέσεων απαιτεί άμεση και συντονισμένη απάντηση από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι πρέπει να ενισχύσουν τις πολιτικές μηδενικής ανοχής απέναντι σε κάθε μορφή διάκρισης και να συνεργαστούν στενά με οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στην εκπαίδευση των παικτών, του προσωπικού και των φιλάθλων. Οι διοργανωτές των πρωταθλημάτων πρέπει να επιβάλουν αυστηρότερες κυρώσεις σε όσους εμπλέκονται σε ρατσιστικές συμπεριφορές στα γήπεδα και στο διαδίκτυο. Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχουν την ευθύνη να αναπτύξουν αποτελεσματικότερα εργαλεία για την ανίχνευση και την αφαίρεση ρατσιστικού και κακοποιητικού περιεχομένου, καθώς και για την ταυτοποίηση και την τιμωρία των δραστών. Οι πολιτικές αρχές μπορούν και πρέπει επίσης να διαδραματίσουν έναν εποπτικό ρόλο, διασφαλίζοντας ότι οι νόμοι κατά των διακρίσεων εφαρμόζονται και στον αθλητικό χώρο και στον ψηφιακό κόσμο.
Όσον αφορά την πρόσβαση στις ζωντανές μεταδόσεις, η ρυθμιστική αρχή της Premier League και οι κάτοχοι των τηλεοπτικών δικαιωμάτων θα μπορούσαν να εξετάσουν τρόπους για να καταστήσουν την παρακολούθηση των αγώνων πιο προσιτή για ένα ευρύτερο φάσμα φιλάθλων. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την προσφορά πιο ελκυστικών πακέτων συνδρομών, την εξερεύνηση εναλλακτικών μοντέλων μετάδοσης ή τη διασφάλιση ότι οι αγώνες είναι διαθέσιμοι σε περισσότερες γεωγραφικές περιοχές. Η τεχνολογική πρόοδος θα μπορούσε επίσης να αξιοποιηθεί για τη βελτίωση της ενημέρωσης των φιλάθλων σχετικά με το πρόγραμμα των μεταδόσεων και τις διαθέσιμες πλατφόρμες.
Η τεράστια επιρροή του ποδοσφαίρου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να αξιοποιηθεί θετικά για την προώθηση της διαφορετικότητας, της συμπερίληψης και του σεβασμού. Οι σύλλογοι και οι παίκτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις πλατφόρμες τους για να καταδικάσουν τον ρατσισμό και τις διακρίσεις, να ευαισθητοποιήσουν το κοινό και να προωθήσουν θετικά μηνύματα. Τέλος, οι συνεργασίες με οργανισμούς που καταπολεμούν τον ρατσισμό και τις διακρίσεις μπορούν να ενισχύσουν αυτές τις προσπάθειες και να δημιουργήσουν ένα πιο συμπεριληπτικό και φιλόξενο περιβάλλον για όλους τους φιλάθλους. Με συντονισμένη και αποφασιστική δράση όλων των μερών, οι αρνητικές τάσεις που καταγράφονται στις παραπάνω έρευνες μπορούν να να αντιστραφούν.
