Ενοίκια στα Ύψη | Η στεγαστική επισφάλεια σήμερα

Η πρόσβαση σε μία αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή κατοικία είναι μία στοιχειώδης ανάγκη κάθε ατόμου ή νοικοκυριού και αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επίτευξη όλων των άλλων βασικών αναγκών. Για αυτό άλλωστε έχει αναγνωριστεί ως ένα θεμελιώδες και καθολικό κοινωνικό δικαίωμα. Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσουμε γιατί. Αρκεί να αναλογιστούμε τί θα σήμαινε για τις ζωές μας αν δεν είχαμε στέγη. Τόσο απλά.

Στην Ελλάδα, διαμορφώθηκε ένα ιδιαίτερο -για τα ευρωπαϊκά δεδομένα- μοντέλο ιδιοκατοίκησης για ιστορικούς και κοινωνικούς λόγους.

Παρόλα αυτά, σήμερα εντοπίζονται φυγόκεντρα ρεύματα. Το ποσοστό νοικοκυριών που ζει στο ενοίκιο είναι αυξανόμενο, ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ταυτόχρονα, οι δυσκολίες πρόσβασης στον τραπεζικό δανεισμό, ειδικά μετά την κρίση υψώνουν εμπόδια στην απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας για ευρέα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας.

Τα ενοίκια συνιστούν όλο και πιο πιεστικό πρόβλημα για διευρυνόμενα τμήματα του πληθυσμού. Τα συγκεκριμένα δημογραφικά χαρακτηριστικά αυτών των τμημάτων (στην πλειοψηφία ηλικίες ανάμεσα σε 22-45 ετών στις μεγάλες πόλεις) εντείνουν την κοινωνική πίεση και διαμορφώνουν συνθήκες επισφάλειας στα πιο δημιουργικά και παραγωγικά τμήματα της κοινωνίας.

Υπάρχουν όμως και δυο σημαντικές κατηγορίες παράλληλων τάσεων που επιδεινώνουν το πρόβλημα.

Η πιο ορατή είναι η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών από το 2010 και μετά. Από μόνη της αυτή η τάση καθιστά τη στεγαστική δαπάνη πιο πιεστική στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.

Η δεύτερη τάση, λιγότερο ορατή αλλά εξίσου σημαντική, είναι οι μεταβολές που συμβαίνουν στην αγορά κατοικίας και στις πόλεις. Η βίαιη τουριστικοποίηση, η επέκταση του Airbnb, το ρυθμιστικό πλαίσιο για ξένες επενδύσεις σε ακίνητα, ο άναρχα μεταβαλλόμενος αστικός σχεδιασμός δημιουργούν νέες συνθήκες με σημαντικές επιπτώσεις στα ενοίκια.

Ως Eteron θεωρούμε ότι το πρόβλημα των ενοικίων στα αστικά κέντρα της Ελλάδας δεν είναι συγκυριακό. Είναι ένα διαρθρωτικό πρόβλημα που παρατηρείται και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Ευρώπης σήμερα, και δημιουργεί συνθήκες νέας επισφάλειας στον πληθυσμό.

Στο πλαίσιο αυτό θέλουμε:

• Να αναδείξουμε αυτό το θέμα με όρους πολύπλευρης ανάλυσης.
• Να διευρύνουμε τον διάλογο γύρω από τα ζητήματα της κατοικίας, των ενοικίων και της στεγαστικής επισφάλειας.
• Να συμπυκνώσουμε και να παρουσιάσουμε την υπάρχουσα γνώση για τη στέγαση στα αστικά κέντρα.
• Να ακούσουμε και να καταγράψουμε τις ιστορίες των ανθρώπων που βιώνουν αυτη την επισφάλεια.
• Να συλλέξουμε και να παρουσιάσουμε τα δεδομένα.
• Να ενθαρρύνουμε δικτυώσεις και συνεργασίες.
• Να επεξεργαστούμε προτάσεις πολιτικής.

Για τα παραπάνω θέλουμε να συνεργαστούμε με το ερευνητικό δυναμικό, τα κινήματα πόλης, με την τοπική αυτοδιοίκηση και όσους/ες χαράσσουν δημόσια πολιτική, όχι απλά για να κατανοήσουμε την κατάσταση, αλλά για να την αλλάξουμε.