Δημήτρης Παλλαντζάς & Στέφανος Παλλαντζάς – Κλίμα και Εκλογές: Q&A

Δημήτρης Παλλαντζάς
Φυσικός Κτιρίων, Υπεύθυνος Εκπαιδευσης του ΕΙΠΑΚ, Πιστοποιημένος Σύμβουλος Παθητικών Κτιρίων

Στέφανος Παλλαντζάς
Πολιτικός Μηχανικός, Πρόεδρος του ΕΙΠΑΚ, Πιστοποιητής παθητικών κτιρίων

1. Ποιοι είναι οι πιο κρίσιμοι τομείς ώστε η Ελλάδα να κάνει τα βήματα που χρειάζεται την επόμενη τετραετία για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης;

Η Ελλάδα και η κάθε χώρα οφείλει να ακολουθήσει τα απλά μαθηματικά. Προσεγγιστικά, οι εκπομπές ρύπων οφείλονται κατά 40% στα κτίρια, 30% στη βιομηχανία και 30% στις μεταφορές. Εκ των πραγμάτων στις μεταφορές χρειαζόμαστε ενέργεια για να μετακινηθούμε από το σημείο Α στο σημείο Β, ομοίως και στη βιομηχανία για να παραχθεί το οτιδήποτε απαιτείται ενέργεια, συνεπώς είναι πολύ δύσκολο να γίνει μια μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας παρά μόνο να χρησιμοποιείται ηλεκτρισμός στη μετακίνηση και να παράγεται οσο το δυνατόν ενέργεια από ανανεώσιμες.

Ο μόνος τομέας στον οποίο μπορεί να επιτευχθεί εξοικονόμηση έως 90% είναι τα κτίρια τα οποία εκ φύσεως ούτε μετακινούνται ούτε παράγουν υποχρεωτικά ρύπους (αλλά γιατί χρησιμοποιούν άμεσα ή έμμεσα ορυκτά καύσιμα για τη θέρμανση/ψύξη), παρά μόνο διατηρούν άνετες συνθήκες διαβίωσης για τους χρήστες. Το πρότυπο του Παθητικού Κτιρίου και η εφαρμογή της φυσικής πετυχαίνει ακριβώς αυτόν τον στόχο, μετατρέποντας τα κτίρια από πρόβλημα σε λύση, από καταστροφέα του περιβάλλοντος σε «μηχανή» βιωσιμότητας!

2. Γιατί είναι τόσο σημαντικοί και πως αφορούν την καθημερινότητα των πολιτών;

Οι πολίτες κάθε χώρας έχουν κάποιες σταθερές όπως οι μεταφορές τους, τα αντικείμενα που χρησιμοποιούν και παράγει η βιομηχανία και κυρίως τα κτίρια στα οποία περνούν το 90% της ζωής τους. Όλοι αυτοί οι παράγοντες απαιτούν ενέργεια και χρήματα τα οποία, τον τελευταίο ενάμιση αιώνα επιβαρύνουν αφενός το περιβάλλον και αφετέρου την οικονομική κατάσταση των πολιτών, παλιότερα λίγο, σήμερα όλο και περισσότερο.

Από την πλευρά μας στοχεύουμε πρωταρχικά στη ριζική βελτίωση των κτιρίων καθώς είναι η βασικότερη πηγή ρύπων και οικονομικής επιβάρυνσης, ενώ έχουν διάρκεια ζωής πάνω από 100 έτη όταν τα αυτοκίνητα έχουν κατά μέσο όρο 10 με 15. Οι πολίτες πρέπει να προτεραιοποιήσουν την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων τους μέσω μιας ολιστικής προσέγγισης ακόμα και βήμα προς βήμα αν δεν υπάρχει το απαιτούμενο κεφάλαιο, αναζητώντας εξειδικευμένους μηχανικούς και τεχνικούς.

3. Με δεδομένο ότι η επόμενη βουλή θα έχει καίριο ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, με ποια κριτήρια το εκλογικό σώμα μπορεί να αξιολογήσει τα πολιτικά κόμματα;

Ως προς την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης καθώς και της οικονομικής κρίσης δυστυχώς τα προγράμματα όλων ανεξαίρετα των κομμάτων είναι διαχρονικά αρκετά συντηρητικά προωθώντας μια επιδοματική πολιτική η οποία είναι ένα απλά ένα παυσίπονο το οποίο επ’ ουδενί δε λύνει το πρόβλημα αλλά το διαιωνίζει.

Από την άλλη μεριά, ειδικά στην περίπτωση της εξοικονόμησης ενέργειας, το εκλογικό σώμα για να αξιολογήσει τα όποια προγράμματα πρέπει να έχει πάρει την κατάλληλη γνώση και πληροφορία από τους προφανείς γνώστες. Στην περίπτωση της ενέργειας και των κτιρίων αυτοί είναι οι μηχανικοί, το ΤΕΕ, τα πανεπιστήμια. Όλοι αυτοί απουσιάζουν συστηματικά τα τελευταία χρόνια, από την αρχή ουσιαστικά της κρίσης στις αρχες της δεκαετίας του 20.

Αν θέταμε εμείς τα κριτήρια σήμερα με ιδανικές συνθήκες πληροφόρησης, αυτά θα ήταν:

• Θετικές και αξιόπιστες πολιτικές είναι αυτές που αντιμετωπίζουν δραστικά την κλιματική κρίση και δεν σπρώχνουν απλά το πρόβλημα στο θολό μέλλον.
• Η ενέργεια, η εξοικονόμηση της πρώτα και η παραγωγή από ΑΠΕ μετά, πρέπει να αποτελούν θεμελιώδη προϋπόθεση για κάθε πολιτική αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης.
• Ο πολίτης πρέπει να είναι στο κέντρο όλων των πολιτικών αυτών. Ειδικά στην ενέργεια ο πολίτης από άβουλος καταναλωτής πρέπει να γίνει συμμέτοχος στην παραγωγή και διαχείριση ενέργειας μέσα από θεσμούς όπως οι ενεργειακές κοινότητες.
• Η κλιματική κρίση και η αντιμετώπιση της δεν μπορεί να γίνεται αντικείμενο μικροπολιτικής εκμετάλλευσης ούτε να εξυπηρετεί οικονομικά συμφέροντα. Η καταστροφή δεν κάνει επιλογές.

4. Τελικά υπάρχει η αναγκαία πληροφορία για να μπορέσει να αποκωδικοποιήσει ο/η ψηφοφόρος τις θέσεις των κομμάτων για την κλιματική κρίση;

Δεν είναι καθόλου προφανές ότι οι πολίτες μπορούν να αξιολογήσουν πολιτικές αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης και ειδικά, εκτός αν έχουν ενημερωθεί μόνοι τους από το διαδίκτυο για το τι σημαίνει «πολιτική που αντιμετωπίζει την κλιματική κρίση». Όμως δεν είναι σίγουρο ότι και αυτή η πληροφορία θα είναι αξιόπιστη.

Με δεδομένο το κενό πληροφόρησης πολλοί παράγοντες της αγοράς ενέργειας βρήκαν ευκαιρίες και προώθησαν πληροφορίες και καμπάνιες που ευνοούν το προϊόν ή την υπηρεσία τους. Π.χ. οι πάροχοι αερίου κατάφεραν να πείσουν ότι το φυσικό αέριο είναι ένα καλό και φτηνό μεταβατικό καύσιμο και τώρα αυτό δύσκολα αλλάζει. Ποιο κόμμα έχει σαφή θέση απαγόρευσης του ΦΑ στην κατοικία μέσα στην επόμενη 5ετία?

Άλλοι επιμένουν να προωθούν τη λογική ότι «όλα λύνονται με τις ΑΠΕ», ότι απλά ξεκίνα να παράγεις από ΑΠΕ και το πρόβλημα θα λυθεί! Αυτός ο μύθος έχει καταρριφθεί οριστικά και ολοκληρωτικά σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά αυτή η πληροφορία «φιλτράρεται» μεθοδικά σε πολλές χώρες, και στη δική μας.