Το μαύρο κουτί της Γηραιάς Ηπείρου

Βασίλης Πανάγου
Υπεύθυνος Επικοινωνίας του ETERON - Ινστιτούτο για την Έρευνα & την Κοινωνική Αλλαγή

Η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, όπως αποδεικνύεται από τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών, αποτελεί σοβαρή απειλή για τη δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή της ηπείρου. Τα ακροδεξιά και ευρωσκεπτικιστικά κόμματα έχουν αυξήσει την επιρροή τους, δημιουργώντας νέες προκλήσεις για τη διακυβέρνηση της Ευρώπης.

Στη Γαλλία, το κόμμα Εθνικός Συναγερμός της Λε Πεν αναδείχθηκε πρώτο με ποσοστό 31,5%, το οποίο αποτελεί ιστορικό υψηλό για τις ευρωεκλογές. Αυτό το αποτέλεσμα προκάλεσε πολιτική κρίση και οδήγησε τον Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να διαλύσει το γαλλικό κοινοβούλιο και να προκηρύξει νέες εθνικές εκλογές​​. Στη Γερμανία, το ακροδεξιό AfD κατέλαβε τη δεύτερη θέση, ξεπερνώντας το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD). Αυτή η εξέλιξη υπογραμμίζει την αυξανόμενη επιρροή των ακροδεξιών δυνάμεων στην κεντρική Ευρώπη και προκάλεσε κρίση στον κυβερνητικό συνασπισμό της Γερμανίας. Η ήττα του SPD και η άνοδος του AfD οδήγησαν σε έντονες εσωτερικές διαμάχες, απειλώντας τη σταθερότητα της κυβέρνησης και δημιουργώντας ανησυχίες για τη μελλοντική πορεία της χώρας​​.

Οι πολίτες στρέφονται προς τις ακροδεξιές παρατάξεις λόγω της απογοήτευσης τους από τη διαχείριση των θεμάτων μετανάστευσης και οικονομικής ανασφάλειας. Η ανεργία, η ανισότητα και η απώλεια της εθνικής κυριαρχίας είναι ζητήματα που εκμεταλλεύονται τα ακροδεξιά κόμματα, προωθώντας ξενοφοβικές και εθνικιστικές ατζέντες​​.

Η άνοδος της ακροδεξιάς δεν περιορίζεται μόνο στη Γαλλία και τη Γερμανία. Στην Ιταλία, το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι αναδείχθηκε επίσης ισχυρός παίκτης, συμβάλλοντας στην άνοδο της ομάδας Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR). Το ECR αναμένεται να γίνει η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μαζί με την ευρωσκεπτικιστική ομάδα ID.

Η άνοδος της ακροδεξιάς φέρει σοβαρούς κινδύνους. Καταρχάς, υπάρχει ο κίνδυνος ενίσχυσης των ξενοφοβικών και ρατσιστικών τάσεων, καθώς πολλά από αυτά τα κόμματα υποστηρίζουν πολιτικές που αντιτίθενται στην πολυπολιτισμικότητα και την ένταξη μεταναστών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικές εντάσεις και διακρίσεις, επιδεινώνοντας τη διαίρεση και την πόλωση στην κοινωνία​.

Επιπλέον, απειλείται η σταθερότητα της ΕΕ, καθώς οι ευρωσκεπτικιστές πολιτικοί συχνά αντιτίθενται στις διαδικασίες ενοποίησης και συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών. Η διάσπαση της ΕΕ μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική αστάθεια και μείωση της διεθνούς επιρροής της Ευρώπης. Αυτές οι παρατάξεις συχνά επιδιώκουν να αποδυναμώσουν τις κοινές πολιτικές της ΕΕ σε τομείς όπως η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή και η οικονομική πολιτική, προωθώντας μια ατζέντα που επικεντρώνεται στην εθνική κυριαρχία και την προστασία των εθνικών συμφερόντων​.

Συνολικά, τα ακροδεξιά κόμματα αναμένεται να καταλάβουν έως και 184 έδρες από τις 720 συνολικά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ξεπερνώντας ακόμη και το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP). Αυτό δημιουργεί νέες προκλήσεις για τη διακυβέρνηση της Ευρώπης, καθώς η άνοδος των ακροδεξιών δυνάμεων θα δυσχεράνει τις διαπραγματεύσεις και τη λήψη αποφάσεων.

Η δημοκρατία στην Ευρώπη είναι μπροστά σε μία κρίσιμη συγκυρία. Οι δημοκρατικές δυνάμεις πρέπει να αντιδράσουν άμεσα και αποφασιστικά, ενισχύοντας την κοινωνική δικαιοσύνη και την ισότητα, και αποκαθιστώντας την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς. Πρέπει να προωθηθούν πολιτικές που θα αντιμετωπίσουν τις βαθύτερες αιτίες της δυσαρέσκειας, όπως η οικονομική ανισότητα και η ανεργία, και να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ για τη διασφάλιση της σταθερότητας και της ευημερίας​ (ECFR)​.

Όλα τα παραπάνω είναι μια προειδοποίηση που δεν πρέπει να αγνοηθεί. Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις πρέπει να επανεξετάσουν τις πολιτικές τους και να εργαστούν συλλογικά για να αποτρέψουν την επέκταση της ακροδεξιάς επιρροής, προστατεύοντας τις δημοκρατικές αξίες και την κοινωνική συνοχή της Ευρώπης. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εφαρμόσουν μέτρα που θα ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή, να προωθήσουν την οικονομική ανάπτυξη που να ωφελεί όλους τους πολίτες, και να αναπτύξουν εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες που θα προάγουν την ανοχή και την πολυπολιτισμικότητα​, αλλά και να καθιερώσουν χρηματοδοτικά αναπτυξιακά εργαλεία​.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει επίσης να επανεξετάσει τη λειτουργία της και να διασφαλίσει ότι οι πολιτικές της ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις ανησυχίες των πολιτών. Οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων πρέπει να γίνουν πιο διαφανείς και συμμετοχικές, επιτρέποντας στους πολίτες να αισθάνονται ότι έχουν λόγο στις αποφάσεις που τους επηρεάζουν. Επιπλέον, είναι ανάγκη να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών για την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων και της οικονομικής αβεβαιότητας που τροφοδοτούν την άνοδο των ακροδεξιών δυνάμεων​.

Η αντιμετώπιση αυτής της τάσης απαιτεί συντονισμένη δράση και επαναπροσδιορισμό των πολιτικών που θα διασφαλίσουν την κοινωνική δικαιοσύνη, τη σταθερότητα και την αλληλεγγύη μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών. Οι δημοκρατικές δυνάμεις οφείλουν να δράσουν αποφασιστικά για να προστατεύσουν τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρώπης και να διασφαλίσουν ότι η Ένωση θα παραμείνει ένας χώρος ειρήνης, σταθερότητας και ευημερίας για όλους τους πολίτες.

Για να επιτευχθεί αυτό, οι πολιτικοί ηγέτες πρέπει να αναγνωρίσουν τα βαθύτερα αίτια της ανόδου της ακροδεξιάς. Οι οικονομικές ανισότητες, η ανεργία και η έλλειψη κοινωνικής ασφάλειας είναι προβλήματα που απαιτούν άμεση προσοχή. Η υιοθέτηση πολιτικών που θα ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή και θα προωθήσουν την οικονομική ανάπτυξη για όλους τους πολίτες είναι ζωτικής σημασίας. Επιπλέον, οι κυβερνήσεις πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι πολιτικές για τη μετανάστευση είναι δίκαιες και ανθρώπινες, και ότι προωθούν την ενσωμάτωση και την κοινωνική αρμονία​​.

Οι χώρες πρέπει να εργαστούν μαζί για να αντιμετωπίσουν τα κοινά προβλήματα και να προωθήσουν τις κοινές αξίες της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της ισότητας. Οι πολιτικές και οικονομικές συνεργασίες μπορούν να ενισχύσουν τη σταθερότητα και να δημιουργήσουν ένα πιο ενιαίο και ισχυρό ευρωπαϊκό μέτωπο απέναντι στις προκλήσεις​​.

Συνοψίζοντας, η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη αποτελεί μια σοβαρή απειλή που απαιτεί άμεση και συντονισμένη αντίδραση. Οι δημοκρατικές δυνάμεις πρέπει να αναλάβουν δράση για να αντιμετωπίσουν τα βαθύτερα αίτια αυτής της τάσης, να ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή και να προωθήσουν τις αξίες της ανοιχτής και πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να είναι ένας φάρος δημοκρατίας και σταθερότητας σε έναν ολοένα και πιο ασταθή κόσμο​.

* Αυτές οι πληροφορίες αποτελούν τη βάση για την ανάλυση της ανόδου της ακροδεξιάς στην Ευρώπη και την ανάγκη για αποφασιστική δράση από τις δημοκρατικές δυνάμεις για την αντιμετώπισή της.