Για να υπάρξουν όντως έδρες αποδήμων
Η πρόσφατη συζήτηση σχετικά με την τύχη της έδρας του παραιτηθέντα Όθωνα Ηλιόπουλου ανέδειξε την αδυναμία του εκλογικού νόμου να παρέχει ουσιαστική εκπροσώπηση στους Έλληνες της διασποράς. Το γεγονός ότι ο επόμενος στη σειρά απόδημος στο ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει εκλεγεί πρόεδρος του κόμματος έφερε το θέμα στην κορυφή της ατζέντας, με το εκλογικό δικαίωμα των Ελλήνων του εξωτερικού να γίνεται ξανά πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης.
Μετά την πρόσκληση του προεδρείου της Βουλής στην Πόπη Τσαπανίδου, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι δεν προβλέπεται ειδική μεταχείριση των απόδημων βουλευτών επικρατείας. Η ισχύουσα εκλογική νομοθεσία δεν παρέχει ουσιαστική εκπροσώπηση στην ομογένεια, αφού οι ψήφοι της απλώς επηρεάζουν την εκλογή εκπροσώπων περιφερειών στην Ελλάδα. Η παρουσία τουλάχιστον μίας ή ενός υποψηφίου από την διασπορά στις πρώτες τρεις θέσεις του ψηφοδελτίου Επικρατείας εγγυάται στην πράξη την εκλογή δύο απόδημων, μίας ή ενός από κάθε μεγάλο κόμμα.
Όπως είχα γράψει και στην σχετική διαβούλευση, το πλαίσιο συμμετοχής των απόδημων στις εκλογές έχει δημιουργήσει ανησυχίες σε σχέση με την δυνατότητα μας ως Έλληνες του εξωτερικού να επηρεάσουμε δυσανάλογα το εκλογικό αποτέλεσμα. Δεν έχουμε δει ακόμα κανένα στοιχείο για το πόσοι ψηφοφόροι θα μπορούσαν δυνητικά να ασκήσουν το δικαίωμα τους. Ανεξαρτήτως του αριθμού αυτού, είναι όντως θεμιτό να περιορίζεται η επιρροή του εκτός Ελλάδας εκλογικού σώματος.
Από την άλλη, το συνολικό αποτέλεσμα και όχι η ψήφος των απόδημων καθορίζει και το ποιους και πόσους απόδημους βουλευτές θα έχουμε. Στις προηγούμενες εκλογές, η Νέα Δημοκρατία βγήκε πρώτη στους Έλληνες του εξωτερικού με 43.2%, ακολουθούμενη από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με 16.6%, το ΜέΡΑ25 με 12% και το ΚΚΕ με 11.9%. Αν υποθέσουμε ότι οι απόδημοι είχαν εκπροσώπηση ανάλογη με αυτή σε άλλα ευρωπαϊκά κοινοβούλια, οι έξι εκπρόσωποι της ομογένειας θα προέρχονταν από αυτά τα τέσσερα κόμματα, τρεις από τη Νέα Δημοκρατία και από μία ή ένας από τα υπόλοιπα (αν υποθέσουμε ότι το εκλογικό μέτρο εντός επικράτειας δεν επηρέαζε τα αποτελέσματα εκτός αυτής). Στην πραγματικότητα εξελέγησαν τρεις απόδημοι στις λίστες επικρατείας: ο Χρήστος Στυλιανίδης (ΝΔ), ο παραιτηθείς Όθων Ηλιόπουλος (ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ) και ο Αλέξανδρος Καζαμίας (Πλεύση Ελευθερίας).
Η λύση και για τα δύο αυτά προβλήματα είναι η θέσπιση ξεχωριστής εκλογικής περιφέρειας για τους απόδημους με ορισμένο αριθμό εδρών. Αντίστοιχα μοντέλα έχουν υιοθετήσει άλλες χώρες με μεγάλη διασπορά όπως η Κροατία (3 απόδημοι στους 151 βουλευτές) και η Ιταλία (8 στους 400). Με αυτό τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα στην ομογένεια να συμμετέχει και να εκφράζει τις δικές της ανάγκες, χωρίς να έχει απεριόριστη επιρροή πάνω στο εκλογικό αποτέλεσμα που θα συνεχίσει να καθορίζεται εντός συνόρων.
Το δικαίωμα ψήφου μας ως Έλληνες του εξωτερικού πρέπει επιτέλους να γίνει αντικείμενο συναίνεσης και όχι πεδίο πολιτικής διαμάχης, είτε ανάμεσα στα κόμματα είτε εντός αυτών.