Ανδρέας Οικονόμου: «Ένα μεγάλο μέρος των φιλάθλων στρέφεται όλο και περισσότερο στην ιστορία και στο ρετρό»

Ανδρέας Οικονόμου
Συγγραφέας και εκδότης της Belle Epoque

Δημήτρης Ραπίδης
Υπεύθυνος Χρηματοδοτικών Προγραμμάτων και Πολιτικός Ερευνητής ΕΤΕΡΟΝ

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη παρακάτω:

Η Belle Epoque έχει ξεχωρίσει για τις εκδόσεις αθλητικών βιβλίων, και ιδιαίτερα ποδοσφαιρικών. Πως θα χαρακτηρίζατε το χώρο των εκδόσεων ποδοσφαιρικών βιβλίων στην Ελλάδα σήμερα; Υπάρχει ενδιαφέρον από το κοινό;

 Νομίζω πως όσο κυλάει ο χρόνος, γεννιέται ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο κοινό για ποδοσφαιρικές (και ευρύτερα αθλητικές) εκδόσεις στην Ελλάδα. Ένα μεγάλο μέρος των φιλάθλων στρέφεται όλο και περισσότερο στην ιστορία και στο «ρετρό», μέσα από βιβλία όπως αυτά της Belle Epoque και άλλων εκδοτικών οίκων. Ενδεχομένως, οι παθογένειες του επαγγελματικού αθλητισμού –με τη διαφθορά, την αδιαφάνεια και την προπαγάνδα να βασιλεύουν– να έχουν στρέψει ένα μέρος του κοινού σε άλλες, μακρινές εποχές, όπου επικρατούσαν πιο ρομαντικές συνθήκες. 

 Βέβαια, σε αυτό το σημείο εγκυμονεί ο κίνδυνος της «ρετρολαγνείας», δηλαδή της ολοκληρωτικής απαξίωσης του «σήμερα» με αναφορές του τύπου «Δεν θα επιστρέψουν ποτέ αυτές οι καλές εποχές». Ωστόσο, νομίζω πως η διδαχή της ιστορίας πρέπει να στοχεύει στο ακριβώς αντίθετο: στην προσπάθεια να αναδείξεις τις ομορφιές του «χθες», ώστε να διεκδικήσουμε αντίστοιχες για το «αύριο».

 Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένας εκδότης ποδοσφαιρικών βιβλίων στην Ελλάδα;

 Η μεγαλύτερη πρόκληση αφορά το οικονομικό σκέλος. Το κόστος έκδοσης ενός βιβλίου είναι υψηλό, αφού η πρώτη ύλη διαρκώς ανεβαίνει. Και αυτό συμβαίνει δυσανάλογα με την τιμή του βιβλίου, η οποία σε έναν βαθμό παραμένει σταθερή (δεν θα μπορούσε να συμβεί και αλλιώς στη σημερινή εποχή, με την ακρίβεια και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει κάθε σπιτικό). Όπως παρατηρείται τα τελευταία δύο-τρία χρόνια και στα μεγάλα Φεστιβάλ Βιβλίου, ο αναγνώστης είναι πλέον πολύ πιο επιλεκτικός στις εκδόσεις που αγοράζει. 

 Συνεπώς, μπορεί να εμφανίζονται δεκάδες «υποψήφιοι» τίτλοι ποδοσφαιρικών βιβλίων, που να μοιάζουν ενδιαφέροντες σε έναν εκδότη, όμως αναπόφευκτα, στο τέλος επιλέγονται όσοι είναι πιο εμπορικοί – ή τουλάχιστον μη ζημιογόνοι. 

Μια άλλη πρόκληση είναι ο φόβος που κάποιες φορές προκαλεί η αποκάλυψη άγνωστων/ ξεχασμένων γεγονότων. Όπως συμβαίνει και στα media, έτσι και στην έκδοση ποδοσφαιρικών βιβλίων, υπάρχουν θέματα που ένας εκδότης διστάζει να αγγίξει. Για παράδειγμα, είναι αυτονόητο πως ένα βιβλίο που δυσαρεστεί τους «ισχυρούς» μιας ομάδας, αυτομάτως θα «απομονωθεί» και δεν θα προβληθεί στα μέσα ενημέρωσης της δικής τους επιρροής. 

Η Belle Epoque δίνει έμφαση στην «πράσινη» ιστορία, την ιστορία του Παναθηναϊκού στο ποδόσφαιρο, έχει κάνει όμως δυνατό «μπάσιμο» και σε τίτλους που αφορούν τη ψυχική υγεία. Πως συνδυάζονται αυτοί οι δύο θεματικοί πυλώνες; 

Ξεκινήσαμε με την μεγάλη αγάπη μας, τον Παναθηναϊκό. Είχαμε ήδη τη συγγραφική και ερευνητική εμπειρία, όταν ιδρύσαμε την Belle Epoque, και παράλληλα, είχαμε χτίσει μια δυνατή βάση αναγνωστών, που διψούσαν να μάθουν την ιστορία του συλλόγου. Συνεπώς, ήταν αρκετά στέρεες οι βάσεις για να κάνουμε αυτό το ξεκίνημα. 

Από την αρχή, ωστόσο, γνωρίζαμε ότι παίρνοντας την απόφαση να δημιουργήσουμε έναν εκδοτικό οίκο, μας δινόταν η δυνατότητα να δώσουμε πνοή και σε άλλα έργα, εκτός αθλητισμού, που μας ιντριγκάρουν. Εδώ και αρκετά χρόνια, μας κινεί έντονα το ενδιαφέρον, σε προσωπικό επίπεδο, η Ορθολογική – Βιωματική Ψυχοθεραπεία (REBT) του Albert Ellis, καθώς είναι μια μέθοδος ανατρεπτική, που έχει βοηθήσει εκατομμύρια άτομα στον κόσμο να ξεπεράσουν οριστικά κάθε είδους ψυχική δυσκολία. Και συνάμα, δεν είναι ακόμη τόσο διαδεδομένη στο ελληνικό κοινό. Έχοντας την τύχη να γνωρίζουμε και να θεωρούμε φίλο τον ψυχολόγο και ψυχοθεραπευτή Δημήτρη Κατσίκη, τον άνθρωπο που έχει μελετήσει όσο ελάχιστοι άλλοι τη ζωή και το έργο του Ellis, δεν θα μπορούσαμε παρά να συνεργαστούμε μαζί του.

 Ως προς την επιλογή των βιβλίων που εκδίδετε; Με ποια κριτήρια τα επιλέγετε;

 Θέλουμε να κάνουμε αργά και προσεκτικά βήματα. Αυτό σημαίνει ότι αναπόφευκτα απορρίπτουμε πολλούς τίτλους, που δεν μας καλύπτουν στο κομμάτι της ποιότητας. Βασικό κριτήριο, συνεπώς, είναι η προσωπική μας αισθητική. Αν ένα βιβλίο μας ενθουσιάζει όσο το διαβάζουμε, αν καταλαβαίνουμε πως πίσω από αυτό υπάρχει αληθινή έρευνα και όχι συρραφή όσων έχουν ξαναγραφτεί, αν έχει να προσφέρει κάτι στο αναγνωστικό κοινό, τότε μας κάνει. Για αρχή, επιλέγουμε τίτλους που καλύπτουν τα τρία πεδία στα οποία έχουμε ανοιχτεί: Παναθηναϊκός, αθλητική ιστορία, ψυχολογία REBT. Στόχος μας είναι σιγά-σιγά να επεκταθούμε και σε άλλους τομείς, με εκείνον της μουσικής να μας ενθουσιάζει περισσότερο. 

Εκτός από βιβλία, η Belle Epoque έχει εκδώσει και άλλα προϊόντα, όπως ημερολόγια, λευκώματα και κόμικ, με αθλητική θεματολογία. Πως προέκυψε αυτή η επιλογή; 

Η αλήθεια είναι πως κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα: με το graphic novel “1908”. Από τις μεγαλύτερες ανησυχίες μου ήταν η μεταλαμπάδευση των αξιών του Παναθηναϊκού στη νεότερη γενιά. Όταν λοιπόν γνωρίσαμε τον εικονογράφο Πέτρο Μπάλτα, συνειδητοποιήσαμε πως ανοίγεται μπροστά μας μια μεγάλη ευκαιρία, να προσφέρουμε στους νεότερους την «πράσινη» ιστορία με έναν απολαυστικό τρόπο. 

Πλέον, με νέο εικονογράφο τον Κωνσταντίνο Νεκτάριο Κολέτσο φτάσαμε αισίως τους επτά τόμους, η θεματολογία των οποίων ξεκινά από το 1906 και καταλήγει στο 1930. Όπως πληροφορούμαστε από γονείς, οι νεότεροι φίλοι του συλλόγου είναι ενθουσιασμένοι από τη σειρά, κάτι που μας δίνει τεράστια χαρά για να συνεχίσουμε.  

Όσον αφορά τα λευκώματα, ήταν ο ιδανικός τρόπος για να αξιοποιηθούν εκατοντάδες σπάνιες και ανέκδοτες φωτογραφίες του Παναθηναϊκού, που βρίσκονται στην κατοχή μας. Μέσω των εικόνων, δίνεται στον αναγνώστη η δυνατότητα να ταξιδέψει σε νοσταλγικές εποχές, με διαφορετικό –αλλά εξίσου συναρπαστικό– τρόπο από αυτόν που προσφέρουν οι λέξεις.