Τετάρτη του βιβλίου #5 // Ναζίρ-Παύλος Ναζάρ

Τετάρτη του Βιβλίου #5 // Το θρησκευτικό έντυπο στην Ελλάδα του 20ού αιώνα: Πρακτικές και λειτουργίες

Η ιστορία του θρησκευτικού εντύπου στην Ελλάδα είναι εν πολλοίς ανεξερεύνητη, παρά την εξαιρετικά υψηλή – για το πληθυσμιακό μέγεθος και την κοινωνική διαστρωμάτωση της Ελλάδας – εγχώρια παραγωγή. Σε διάστημα 140 ετών – από το 1826 μέχρι το 1966 – φαίνεται ότι κυκλοφόρησαν στον ελληνικό χώρο περί τα 550 έντυπα εκκλησιαστικού, θεολογικού, θρησκευτικού ή/και ηθικοπλαστικού περιεχομένου, σε διαφορετικές περιόδους και περιοχές. Αυτή η τάξη μεγέθους μεταφράζεται σε 4 νέα έντυπα ανά έτος. Βλέποντας αυτά τα στοιχεία, είναι εύλογο να αναρωτηθούμε ποιος ήταν ο αντίκτυπος της θρησκευτικής έντυπης παραγωγής στην ελληνική κοινωνία;

Υπήρξε φαινόμενο που εκδηλώθηκε στις «παρυφές» του δημόσιου χώρου ή διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση κοινωνικών αναπαραστάσεων; Με άλλα λόγια, μπορούμε να κάνουμε λόγο για συμβολή της θρησκευτικής εκδοτικής παραγωγής στη συγκρότηση μιας ιδιάζουσας ποπ κουλτούρας; Για να απαντηθούν τα παραπάνω ερωτήματα, θα εστιάσουμε σε μία συγκεκριμένη περίοδο της ελληνικής ιστορίας, η οποία χαρακτηρίζεται από τη θεαματική αύξηση της έντυπης παραγωγής και τη δυναμική είσοδο του θρησκευτικού λόγου στον δημόσιο χώρο. Ειδικότερα, θα αναλύσουμε τον ρόλο του ευσεβιστικού θρησκευτικού εντύπου από τον μεσοπόλεμο μέχρι τη δικτατορία, με επίκεντρο τη δράση θρησκευτικών οργανώσεων-αδελφοτήτων, όπως η «Ζωή» και ο «Σωτήρ».

Μέσα από τη συζήτηση, αναμένεται να ρίξουμε φως στους τρόπους παραγωγής και διάδοσης των θρησκευτικών εντύπων, στις στοχεύσεις που φιλοδοξούσαν να εξυπηρετήσουν, αλλά και να εξετάσουμε τις κληρονομιές των εν λόγω πρακτικών μεταπολιτευτικά.

**

Ο Ναζίρ- Παύλος Ναζάρ είναι υποψήφιος διδάκτορας Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ

**

Το Εργαστήριο Ιστορίας του Βιβλίου (ΕΙΒ) του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών (ΕΚΠΑ) μελετά τους πολλαπλούς ρόλους του βιβλίου ως δίαυλο επικοινωνίας, πολιτισμικό αγαθό, υλικό αντικείμενο, εμπορική αξία, φορέα γνώσης και πηγή ευχαρίστησης. Ενδιαφέρεται για τη δημιουργική πλευρά της συγγραφής αλλά και για τις συνθήκες παραγωγής και διακίνησης του βιβλίου, τις πολιτικές χρήσεις του, την οικονομική του λειτουργία, το ψηφιακό του μέλλον.
Σε αυτό το ευρύ διεπιστημονικό πλαίσιο είναι πολύ σημαντικό να αναδειχθεί και να στηριχθεί η πρωτογενής έρευνα και να διασωθούν τεκμήρια και αρχεία για τα οποία δεν υπάρχει οργανωμένη μέριμνα καταγραφής και συντήρησης. Προσβλέπουμε σε συνεργασίες μεταξύ ερευνητών του βιβλίου από διάφορες γνωστικές περιοχές με στόχο να ενθαρρύνουμε την ανταλλαγή γνώσεων και ερωτημάτων, τη διάχυση των πορισμάτων της έρευνας και τη συγκρότηση ενός διακριτού ερευνητικού πεδίου γύρω από την ιστορία και τη δυναμική του βιβλίου.
Στον κύκλο συναντήσεων, που θα γίνονται μία Τετάρτη κάθε μήνα στον χώρο του Eteron (Λεωκορίου 38-40, Ψυρρή) στις 6:30 μμ., νέοι ερευνητές και υποψήφιοι διδάκτορες θα πάρουν τον λόγο για να παρουσιάσουν τις δικές τους προσεγγίσεις του βιβλίου σε διάφορες ιστορικές περιόδους και από ποικίλες αφετηρίες και αφορμές. Οι συναντήσεις είναι ανοικτές στους ερευνητές, τους επαγγελματίες του βιβλίου, και σε κάθε βιβλιόφιλο και φιλαναγνώστη που ενδιαφέρεται να τις παρακολουθήσει και να συμμετάσχει στις συζητήσεις μας.

**

Το πρόγραμμα των σεμιναρίων έχει ως εξής:
25 Σεπτεμβρίου 2024
Ναζίρ-Παύλος Ναζάρ // Το θρησκευτικό έντυπο στην Ελλάδα του 20ού αιώνα: Πρακτικές και λειτουργίες
16 Οκτωβρίου 2024
Αθηνά Ζηζοπούλου // Οι εργάτες τύπου της Αθήνας (1933-1956)
13 Νοεμβρίου 2024
Γιώργος Μπουδαλής // Το βιβλίο ως αντικείμενο και η αρχαιολογία του βιβλίου
18 Δεκεμβρίου 2024
Κωνσταντίνα-Αϊσέ Γιλμάζ // Η χρήση του παραθέματος στη νεοελληνική πεζογραφία
15 Ιανουαρίου 2025
Σπύρος Κακουριώτης // Η έντυπη δραστηριότητα του Ανοιχτού Θεάτρου